Πολιτιστικό Κέντρο Bedesten

Ίσως το πιο πολυδιάστατο αξιοθέατο σε όλη την Κύπρο, αν εξετάσουμε την ιστορία του.

Αρχικά εκκλησία, στη συνέχεια αγορά, μετά αποθήκη, ξανά αγορά, προσπάθειες να ξαναδημιουργηθεί ναός, και σήμερα — πολιτιστικό κέντρο. Αλλά ας δούμε τα πάντα με τη σειρά.

• Το Bedesten στη Βόρεια Κύπρο
• Ιστορία του Bedesten στη Λευκωσία
• Αρχιτεκτονική του συγκροτήματος
• Το Bedesten σήμερα
• Συχνές ερωτήσεις

Το Bedesten στη Βόρεια Κύπρο

Το Bedesten, ή Bedestan, είναι ένα από τα πιο σημαντικά ιστορικά κτίρια στη Λευκωσία, που αντικατοπτρίζει τη πολυπολιτισμική ζωή και το ποικίλο παρελθόν της πόλης. Αυτό το ιστορικό κτίριο βρίσκεται στην περιοχή Σελιμιγιέ στη Λευκωσία, μεταξύ του τζαμιού Σελιμιγιέ και της αγοράς Bandabulya.

Αυτό το κτίριο έχει μακρά και περίπλοκη ιστορία που ξεπερνά τα χίλια χρόνια. Αρχικά χτίστηκε ως εκκλησία περίπου τον 6ο αιώνα, επεκτάθηκε και αναδιαρθρώθηκε μεταξύ του 12ου και 16ου αιώνα και μετατράπηκε σε κλειστή αγορά κατά την Οθωμανική κυριαρχία. Σήμερα χρησιμοποιείται ως πολιτιστικό κέντρο.

Ιστορία του Bedesten στη Λευκωσία

Βυζαντινή Περίοδος

Η πρώιμη ιστορία του Bedesten επιβεβαιώνεται αρχαιολογικά από την βυζαντινή βασιλική, θραύσματα της οποίας διατηρούνται μέσα στο σημερινό κτίριο. Αυτά τα υπολείμματα πιθανόν χρονολογούνται στον 6ο αιώνα. Υποτίθεται ότι αυτά τα απομεινάρια ανήκουν στον πρώτο καθεδρικό ναό της Αγίας Σοφίας στη Λευκωσία.

Περίοδος των Λουζινιάνων

Κατά την εποχή των βασιλέων Λουζινιάνων, η συνέχεια της ιστορίας του κτιρίου δεν είναι πολύ καλά τεκμηριωμένη, αλλά κάποιοι ιστορικοί έχουν υποθέσει ότι οι Άγγλοι μοναχοί, ακόλουθοι του Θωμά Μπέκετ, ίδρυσαν σε αυτό το σημείο μια νέα εκκλησία και την αφιέρωσαν στον Άγιο Νικόλαο. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, το Bedesten συνέχισε να λειτουργεί ως Ορθόδοξος ναός. Τους 14ου-15ου αιώνες η εκκλησία επεκτάθηκε και αναδιαρθρώθηκε αρκετές φορές, αλλά η παλιά βυζαντινή αψίδα διατηρήθηκε.

Ενετική Περίοδος

Κατά την ενετική κυριαρχία στο νησί, το Bedesten χρησιμοποιήθηκε από την Ορθόδοξη Εκκλησία ως κτίριο επισκοπής και αφιερώθηκε στην Παναγία Οδηγήτρια. Ακριβώς κατά την Ενετική περίοδο κατασκευάστηκε το πιο χαρακτηριστικό μέρος του κτιρίου — η βόρεια πρόσοψη. Οι προστάτες ήταν ευγενείς κυπριακές οικογένειες, η συμμετοχή των οποίων αποδεικνύεται από τα οικογενειακά τους έμβληματα που είναι χαραγμένα ακριβώς πάνω από την κύρια είσοδο. Στην ίδια περίοδο κατασκευάστηκαν ο τρούλος και η μεγάλη κεντρική αψίδα, αντικαθιστώντας τα πρωτότυπα της βυζαντινής περιόδου.

Οθωμανική Περίοδος

Το 1573, μερικά χρόνια μετά την Οθωμανική κατάκτηση της Κύπρου, οι νέες αρχές χρησιμοποίησαν το κτίριο ως Bedesten — κλειστή αγορά υφασμάτων. Αργότερα χρησιμοποιήθηκε ως αγορά τροφίμων και μέχρι τη δεκαετία του 1760 είχε γίνει το κέντρο εμπορίου τροφίμων για τους Τούρκους, Έλληνες και Αρμένιους εμπόρους. Το 1873 μετατράπηκε σε αποθήκη αλεύρου, στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε ως αποθήκη σίτου, και τη δεκαετία του 1930 ως αποθήκη γενικών εμπορευμάτων για την διοίκηση.

Βρετανική Περίοδος

Στα πρώτα χρόνια της βρετανικής αποικιοκρατίας, οι Άγγλοι είχαν σκοπό να μετατρέψουν το κτίριο σε εκκλησία και να το χρησιμοποιήσουν ξανά ως ναό του Αγίου Νικολάου. Ωστόσο, μια θρησκευτική λατρεία άλλης θρησκείας δεν μπορούσε να είναι ανοιχτή σε απόσταση 100 γιάρδων από το τζαμί. Παρ’ όλα αυτά, έγινε ανακαίνιση του κτιρίου.

Με το άνοιγμα της νέας δημοτικής αγοράς Bandabulya το 1932, το κτίριο σταμάτησε να χρησιμοποιείται ως αγορά ή αποθήκη, αλλά χρησιμοποιήθηκε για την αποθήκευση υλικού της τοπικής διοίκησης.

Το 1935, το Τμήμα Αρχαιοτήτων μετέφερε στο κτίριο αρκετούς μεσαιωνικούς τάφους από το τζαμί Emerge. Για κάποιο διάστημα, αυτοί οι τάφοι εκτίθενται σε μια από τις αίθουσες μαζί με την πλούσια διακόσμηση οθωμανικής εποχής στην οροφή.

Αρχιτεκτονική του συγκροτήματος

Το Bedesten της Λευκωσίας διαφέρει έντονα σε στυλ από άλλες κλειστές αγορές στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και αρχιτεκτονικά περιλαμβάνει στοιχεία γαλλικού, ενετικού και πιθανώς ισπανικού αναγεννησιακού στυλ.

Η βασική διάταξη του κτιρίου ακολουθεί τον σταυροειδή δομικό τύπο, ο οποίος ανήκει στη βυζαντινή περίοδο, αλλά το κτίριο διαθέτει κλίτος με ψηλό ταβάνι, που ανήκει ήδη στο γοτθικό στυλ. Ο νότιος διπλός κλίτος είναι υπολειμματικό τμήμα της βυζαντινής εκκλησίας, και το κεντρικό τμήμα του είναι το παλαιότερο μέρος του κτιρίου.

Η εξωτερική όψη του βόρειου κλίτους έχει τα πιο πλούσια διακοσμητικά στοιχεία και λίθινη τοιχοποιία. Αυτή η πρόσοψη βρίσκεται απέναντι από τις μπροστινές αψίδες του τζαμιού Σελιμιγιέ, και ακριβώς από αυτή την πλευρά βρίσκεται η είσοδος. Η είσοδος πραγματοποιείται μέσω πολύ πλούσια διακοσμημένων πυλών σε γοτθικό στυλ με στοιχεία της ιταλικής αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής, που προστέθηκαν αργότερα, και με μια μικρή φιγούρα του Αγίου Νικολάου. Από τις δύο πλευρές της εισόδου υπάρχουν οικογενειακά οικόσημα. Σε αυτή την πρόσοψη μπορεί επίσης να δει κανείς πολλές φιγούρες ζώων και γοργόνων.

Το Bedesten σήμερα

Από τον Ιούνιο του 2004 έως το 2009, το Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΟΗΕ υλοποίησε έργο ανακαίνισης, χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την τοπική διοίκηση. Κατά την αποκατάσταση, οι τοίχοι του κτιρίου καθαρίστηκαν και τα τόξα ενισχύθηκαν με τη χρήση παραδοσιακών κατασκευαστικών υλικών και τεχνικών.

Τον Νοέμβριο του 2009, μετά από πενταετή αποκατάσταση (που τιμήθηκε με το βραβείο Europa Nostra), το Bedesten άνοιξε ως πολυπολιτισμικός χώρος και εκθεσιακός χώρος, προσελκύοντας χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο. Μεταξύ των εκδηλώσεων που διοργανώνονται είναι οι εβδομαδιαίες παραστάσεις σουφικού χορού. Στο κτίριο διεξάγεται επίσης το φεστιβάλ τζαζ Nicosia Walled City.

Συχνές ερωτήσεις για το Bedesten

Πόσο κοστίζει η είσοδος στο Bedesten;

Εκτός από τις εκδηλώσεις, το κτίριο δεν δέχεται επισκέπτες, ενώ κατά τη διάρκεια συναυλιών και εκθέσεων, η είσοδος ποικίλλει ανάλογα με το γεγονός — για κάποιες εκδηλώσεις η είσοδος είναι δωρεάν.

Ποια είναι τα ενδιαφέροντα μέρη κοντά;

Πολύ κοντά βρίσκεται το πιο σημαντικό τζαμί της Λευκωσίας — το Σελιμιγιέ. Άλλα τζαμιά κοντά είναι το Χαϊνταρπάσα και το Λαλέλι. Επίσης, κοντά βρίσκεται το Ιστορικό Σπίτι των Λουζινιάνων, το παλαιότερο χαμάμ της Κύπρου και το οθωμανικό καραβανσεράι Μπουγιούκ Χαν.

Πώς να φτάσετε στο Bedesten στη Λευκωσία;

Το Bedesten βρίσκεται στο κέντρο της πρωτεύουσας της Κύπρου, τη Λευκωσία. Παρακάτω, στον χάρτη, μπορείτε να δείτε ακριβώς την τοποθεσία. Μπορείτε να φτάσετε με λεωφορείο μέχρι τη στάση κοντά στην Πύλη της Κερύνειας, από όπου μπορείτε να περπατήσετε λίγο λιγότερο από ένα χιλιόμετρο μέχρι το Bedesten, ή να πάρετε ταξί που συχνά περιμένουν κοντά στην είσοδο της παλιάς πόλης.

Χρήσιμες πληροφορίες για τους οδηγούς: Κοντά στο αξιοθέατο υπάρχει χώρος στάθμευσης, και αυτές είναι οι συντεταγμένες για το GPS: 35.176040907277056, 33.364684949797734.

• Εάν δεν έχετε αυτοκίνητο, μπορείτε να το νοικιάσετε μέσω διαδικτύου σε αναζητητές όπως το Discover Cars ή απευθείας από μία από τις εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων στη Βόρεια Κύπρο. Όλες οι επιλογές και οι διαδικασίες αναφέρονται στο άρθρο «Ενοικίαση αυτοκινήτου στη Βόρεια Κύπρο».

Ακολουθήστε μας στο Instagram και το Telegram κανάλι για να μάθετε τα πάντα για τα αξιοθέατα της Βόρειας Κύπρου!