Το κελί του «Τούρκου Σαίξπηρ» στη Φαμαγκούστα

Αυτό το ιστορικό κτίριο στη Φαμαγκούστα είναι γνωστό γιατί φιλοξένησε προσωρινά τον επιφανή Τούρκο συγγραφέα Ναμίκ Κεμάλ.

Γνωστός ως «Σαίξπηρ της τουρκικής λογοτεχνίας», ο Κεμάλ πέρασε σε αυτό το κτίριο 38 μήνες της ζωής του, από το 1873 έως το 1876.

• Ποιος είναι ο Ναμίκ Κεμάλ
• Η παραμονή στη Φαμαγκούστα
• Το κτίριο του μουσείου-σπιτιού
• Συχνές ερωτήσεις

Ποιος είναι ο Ναμίκ Κεμάλ

Ο Ναμίκ Κεμάλ ήταν Οθωμανός συγγραφέας, ποιητής, δημοκράτης, διανοούμενος, μεταρρυθμιστής, δημοσιογράφος, δραματουργός και πολιτικός που επηρέασε τη διαμόρφωση των «Νέων Οθωμανών» και τον αγώνα τους για κρατικές μεταρρυθμίσεις στην Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά την περίοδο του ύστερου Τανζίματ.

Ο Κεμάλ ήταν ιδιαίτερα γνωστός για το ότι υπερασπίστηκε τις έννοιες της ελευθερίας και της πατρίδας μέσα από τα πολυάριθμα θεατρικά έργα και ποιήματά του, και τα έργα του άσκησαν ισχυρή επιρροή στη διαμόρφωση και στις μελλοντικές μεταρρυθμιστικές κινήσεις στην Τουρκία, καθώς και στις άλλες πρώην οθωμανικές περιοχές. Συχνά θεωρείται ως το άτομο που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αναθεώρηση δυτικών εννοιών, όπως τα φυσικά δικαιώματα και η συνταγματική κυβέρνηση.

Για την προπαγάνδιση του εθνικισμού και του φιλελευθερισμού, ο συγγραφέας εξορίστηκε στην Κύπρο από τον Σουλτάνο Αμπντουλαζίζ στις 9 Απριλίου 1873. Όταν ο Αμπντουλαζίζ ανατράπηκε, ο Ναμίκ Κεμάλ αμνηστεύθηκε από τον Μουράτ Ε' και επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη στις 29 Ιουνίου 1876. Στη φυλακή της Φαμαγκούστας, ο Ναμίκ Κεμάλ έγραψε τα θεατρικά του έργα «Γκιολνίχαλ» και «Ακίφ-μπεη».

Η χάλκινη προτομή του Ναμίκ Κεμάλ έχει τοποθετηθεί στην πλατεία που φέρει το όνομά του, απέναντι από τη φυλακή. Επειδή ο ιδρυτής της Τουρκικής Δημοκρατίας, Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, αναφερόταν στα έργα του Ναμίκ Κεμάλ ως κύρια πηγή έμπνευσης, ο συγγραφέας εξακολουθεί να απολαμβάνει την ιδιότητα του λογοτεχνικού ήρωα για πολλούς, τόσο στην Τουρκία όσο και στη Βόρεια Κύπρο.

Η παραμονή στη Φαμαγκούστα

Θεωρούμενος ως πιθανός επαναστάτης και απειλή, ο Κεμάλ εξορίστηκε από τον Σουλτάνο Αμπντουλαζίζ στις 9 Απριλίου 1873, λίγο μετά την πρώτη παρουσίαση του θεατρικού του έργου «Πατρίδα ή Σιλίστρια» — ενός δράματος που αφηγείται την πολιορκία της Σιλίστριας, στο θέατρο Γκεδίκ Πασά στην Κωνσταντινούπολη. Η Οθωμανική κυβέρνηση θεώρησε το έργο επικίνδυνο, καθώς προπαγάνδιζε τον εθνικισμό και τον φιλελευθερισμό.

Όταν ο Ναμίκ Κεμάλ έφτασε στη Φαμαγκούστα, εγκαταστάθηκε αρχικά στον πρώτο όροφο. Στα ευρήματα που βρέθηκαν, η αρχική του κάμαρα περιγράφεται ως πολύ σκοτεινός και ακατάλληλος χώρος διαμονής — το δωμάτιο ήταν πραγματικά λίγο μεγαλύτερο από δέκα τετραγωνικά μέτρα και χωρίς έπιπλα.

Μετά από κάποιο διάστημα, μεταφέρθηκε στον επόμενο όροφο με άδεια του κυβερνήτη της Κύπρου. Στο επάνω αυτό όροφο οδηγεί μια απότομη πέτρινη σκάλα στην πλευρά του κτιρίου με δύο μεγάλα παράθυρα, μια πλατφόρμα από μπροστά και μάρμαρο στο πάτωμα.

• Σημαντική σημείωση: Ο Κεμάλ έγραψε πολλά για τη Φαμαγκούστα, μιλώντας πολύ αρνητικά για την πόλη.

Το κτίριο του μουσείου-σπιτιού

Το κτίριο στο οποίο εξορίστηκε ο Κεμάλ ήταν αρχικά μέρος του βενετσιάνικου παλατιού Προβεδιτόρε, αλλά το κτίριο της φυλακής στο σημερινό του σχήμα κατασκευάστηκε την οθωμανική περίοδο σε μια από τις γωνίες του κατεστραμμένου παλατιού.

Το κτίριο έχει δύο ορόφους: το κατώτερο παρουσιάζει την προ-οθωμανική αρχιτεκτονική της εποχής των Λουζινιάν, ενώ ο άνω όροφος είναι σε έντονο οθωμανικό στυλ.

Ο πρώτος όροφος με μία θολωτή κάμαρα έχει ορθογώνιο σχήμα, χαμηλή καμάρωτη πόρτα εισόδου και παράθυρο με κάγκελα που βλέπει στην εσωτερική αυλή του Βενετσιάνικου Παλατιού. Παρόλο που το δωμάτιο περιγράφεται ως κελί, δεν είναι υπόγειο.

Στον δεύτερο όροφο οδηγεί μια απότομη πέτρινη σκάλα στην πλευρά του κτιρίου με δύο μεγάλα παράθυρα, πλατφόρμα μπροστά και μάρμαρο στο πάτωμα.

Η αποκατάσταση του κελιού τη δεκαετία του 1990 επέτρεψε να χρησιμοποιηθεί ως μουσείο, στο οποίο φυλάσσονται πολλά αντικείμενα και έγγραφα που αφορούν τον αείμνηστο εξαιρετικό συγγραφέα.

Στις αρχές του 1993, το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Βορείου Κύπρου ξεκίνησε εργασίες αποκατάστασης του κελιού και προετοιμασίες για την αξιοποίησή του ως μουσείο. Μετά από έξι μήνες εργασιών, ολοκληρώθηκαν και το κελί άνοιξε ως μουσείο. Στις 9 Μαΐου 2023, το κτίριο επανανοίχτηκε μετά την αποκατάσταση.

• Σημαντικό γεγονός: Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, αυτό το ίδιο κελί χρησιμοποιήθηκε από τις βρετανικές αρχές κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Συχνές Ερωτήσεις για το Κάτεργο του Ναμίκ Κεμάλ

Υπάρχει πάρκινγκ στο κτίριο;

Δεν θα μπορέσετε να παρκάρετε απευθείας στο μουσείο, καθώς βγαίνει στην πλατεία και το τζαμί και γενικά βρίσκεται σε περιοχή πεζόδρομου. Ωστόσο, μπορείτε να αφήσετε το αυτοκίνητό σας μεταξύ Κάστρου Οθέλλου και του Πάρκου Δεσδεμόνας, ακριβώς εδώ: 35.12674553700094, 33.94362582655385.

Πώς να φτάσετε στο μουσείο του Ναμίκ Κεμάλ;

Το μουσείο βρίσκεται στο κέντρο της Αμμόχωστο, στην παλιά πόλη πίσω από τα τείχη, και τα λεωφορεία δεν φτάνουν απευθείας εκεί. Η κοντινότερη στάση δημόσιου συγκοινωνιακού μέσου είναι στον κυκλικό κόμβο κοντά στο Πάρκο Ανίτ, εδώ είναι το σημείο. Η τοποθεσία του ίδιου του μνημείου θα βρείτε στο τέλος του κειμένου.

Τι να δείτε κοντά στο μουσείο;

Ακριβώς δίπλα, πέρα από την κεντρική πλατεία της Αμμόχωστο, που φέρει το όνομα του Ναμίκ Κεμάλ, βρίσκεται το κεντρικό τζαμί της πόλης — Λάλα Μουσταφά Πασά. Και δίπλα του βρίσκεται το εντυπωσιακό και παλαιό το αρχαιότερο συκιά στην Κύπρο.

Ακολουθήστε μας στο Instagram και κανάλι Telegram, για να μάθετε τα πιο ενδιαφέροντα για τα αξιοθέατα του Βόρειου Κυπριακού!