Ερκαν Οκαντάν: Ο προϋπολογισμός δεν αντέχει στην αύξηση των δαπανών και του χρέους

Από τον Ιανουάριο του 2024 έως τον Αύγουστο του 2025, οι κρατικές δαπάνες για τις λεγόμενες «μεταβιβάσεις με χαρακτήρα μισθού» αυξήθηκαν κατά 80%. Αυτό ανέφερε ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Ενέργειας και Οικονομίας Ερκαν Οκαντάν, επισημαίνοντας ότι μια τόσο γρήγορη αύξηση είναι σπάνια ακόμη και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Κατά τα λεγόμενά του, τα έσοδα του προϋπολογισμού δεν συμβαδίζουν με τον πληθωρισμό, ενώ οι δαπάνες αυξάνονται πολύ πιο γρήγορα από ό,τι μπορεί να καλύψει η οικονομία. Αυτό, σημείωσε, οδηγεί σε αυξανόμενη ανισορροπία και εντείνει την πίεση στα δημόσια οικονομικά.

Ο Οκαντάν τόνισε επίσης το χρέος. Σύμφωνα με τα στοιχεία του, το Υπουργείο Οικονομικών ανέλαβε υποχρεώσεις για δάνεια ύψους 2 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών, 25 εκατομμυρίων δολαρίων, 15 εκατομμυρίων ευρώ και 15 εκατομμυρίων λιρών στερλίνας. Μέρος αυτού του χρέους λήγει μόνο στις 9 Ιανουαρίου 2026, ωστόσο περίπου 5–6 δισεκατομμύρια τουρκικές λίρες πρέπει να καταβληθούν ήδη τον Νοέμβριο του 2025.

Σχετικά με τη δημοσιονομική πολιτική, ο Οκαντάν αμφέβαλε για τη ρεαλιστικότητα των ισχυρισμών περί επίτευξης «ισορροπημένου προϋπολογισμού» υπό τις τρέχουσες συνθήκες. Τόνισε ότι το φορολογικό σύστημα παραμένει αδύναμο κρίκο: το 2023, τα φορολογικά έσοδα ανήλθαν σε περίπου 20,5% του ΑΕΠ, σχεδόν το ήμισυ του μέσου όρου της ΕΕ (περίπου 40%). Επιπλέον, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, η κατανομή του φορολογικού βάρους δεν είναι δίκαιη — οι έμμεσοι φόροι σε όγκο είναι συγκρίσιμοι με τους εταιρικούς, δημιουργώντας ανισορροπία και αυξάνοντας το βάρος για ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

Η κατάσταση επιδεινώνεται από το υψηλό ποσοστό της παραοικονομίας, το οποίο ο Οκαντάν εκτίμησε περίπου στο 80% της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας. Αναφέρθηκε επίσης στον δείκτη φτώχειας που συνέταξε ο Αμερικανός οικονομολόγος Στιβ Χάνκε, σύμφωνα με τον οποίο η Βόρεια Κύπρος βρίσκεται ανάμεσα στις εννέα χώρες με τα χειρότερα αποτελέσματα.

Συνοψίζοντας, ο Οκαντάν δήλωσε ότι με τη διατήρηση της τουρκικής λίρας ως βασικού νομίσματος, η επίτευξη ισορροπίας του προϋπολογισμού θα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Τόνισε την ανάγκη αναθεώρησης της νομισματικής πολιτικής και λήψης μέτρων για αύξηση των εσόδων, λαμβάνοντας υπόψη την υψηλή εξάρτηση της χώρας από τις εισαγωγές.