Υπερβολική ποσότητα σκουπιδιών στην Κύπρο

Στην Κύπρο είναι δύσκολο να οδηγήσει κανείς σε δρόμο ή να περπατήσει σε μονοπάτι χωρίς να συναντήσει ένα πλαστικό μπουκάλι, μια παλιά σακούλα ή μια ξεθωριασμένη κονσέρβα. Τα σκουπίδια έχουν γίνει μέρος του τοπίου — σχεδόν τόσο συνηθισμένα όσο τα πεύκα και οι βράχοι.

Για όσους επισκέπτονται το νησί για πρώτη φορά, ιδιαίτερα από χώρες όπου η καθαριότητα των δημόσιων χώρων και η ανακύκλωση των απορριμμάτων αποτελούν μέρος της κουλτούρας, η αντίθεση είναι εντυπωσιακή. Πλαστικά ποτήρια στο δάσος, παράνομες χωματερές, σκουπίδια κατά μήκος των δρόμων — δεν είναι τυχαίο, αλλά σύμπτωμα ενός βαθύ προβλήματος. Στην Κύπρο εξακολουθεί να λείπει η περιβαλλοντική συνείδηση. Οι άνθρωποι έχουν συνηθίσει να βλέπουν τη φύση ως φόντο για τη ζωή, όχι ως ζωντανό σύστημα για το οποίο ο καθένας φέρει ευθύνη.

Ένας από τους λόγους που οι άνθρωποι πετούν σκουπίδια είναι ιστορικός. Για πολλές δεκαετίες, οι Κύπριοι ζούσαν σε αγροτική κουλτούρα όπου τα απορρίμματα ήταν κυρίως οργανικά. Όλα ανακυκλώνονταν φυσικά: τα τρόφιμα γίνονταν τροφή για ζώα, τα κλαδιά και τα φύλλα καύσιμη ύλη. Ο σύγχρονος «πλαστικός πολιτισμός» ήρθε πολύ γρήγορα, αλλά οι συνήθειες παρέμειναν ίδιες.

Άλλος λόγος είναι η έλλειψη κατανόησης των συνεπειών. Κανείς δεν νιώθει ότι ένα μπουκάλι πεταμένο στο δρόμο προκαλεί πραγματική ζημιά. Δεν ενοχλεί κανέναν άμεσα — ούτε εσένα ούτε τον γείτονα. Η συνείδηση ότι κάθε μικρή πράξη διαμορφώνει τη συνολική εικόνα της χώρας εξακολουθεί να μην έχει αναπτυχθεί στην Κύπρο.

Τέλος, υπάρχει έλλειψη υποδομών. Κάδοι σκουπιδιών και κοντέινερ ανακύκλωσης συχνά δεν βρίσκονται, ειδικά εκτός πόλεων. Αλλά ακόμη και εκεί που υπάρχουν, δεν όλοι τα χρησιμοποιούν σωστά.

Κάθε λίγους μήνες, κυπριακές ΜΚΟ και εθελοντές οργανώνουν εκστρατείες καθαρισμού παραλιών, ορεινών μονοπατιών και περιοχών κατά μήκος δρόμων. Αυτές οι πρωτοβουλίες ενώνουν τους ανθρώπους και δίνουν καλό παράδειγμα, αλλά παραμένουν αντιδραστικά μέτρα. Χωρίς αλλαγή της κουλτούρας συμπεριφοράς, κανένας καθαρισμός δεν θα βοηθήσει: αύριο στον ίδιο χώρο θα εμφανιστούν νέα μπουκάλια και σακούλες.

Η επίλυση του προβλήματος απαιτεί όχι μόνο καθαρισμό, αλλά και προληπτικά μέτρα — πρόστιμα, εκπαιδευτικές εκστρατείες και ανάπτυξη υποδομών διαλογής και ανακύκλωσης. Η Κύπρος αξίζει να είναι καθαρή. Προς το παρόν, τα πλαστικά απορρίμματα μεταφέρονται από τον άνεμο μέσα από τα δάση, εναποτίθενται στις ακτές και δηλητηριάζουν το έδαφος.