Cyprus, Nicosia

Τεχνητή Νοημοσύνη στο Δικαστήριο: Το ChatGPT γίνεται νέος «βοηθός» για αυτοπαρουσιαζόμενους κατηγορούμενους, αλλά προκαλεί ανησυχία στους δικαστές

09.10.2025 / 15:10
Κατηγορία Ειδήσεων

Όλο και περισσότεροι άνθρωποι σε δικαστικές υποθέσεις στρέφονται σε chatbots τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT, ελπίζοντας ότι θα τους βοηθήσουν σε νομικά ζητήματα. Οι ειδικοί σημειώνουν ότι αυξάνεται ο αριθμός των πολιτών που εκπροσωπούν τον εαυτό τους στο δικαστήριο (οι λεγόμενοι συμμετέχοντες pro se) και χρησιμοποιούν ΤΝ για την προετοιμασία εγγράφων, την εύρεση νομικών επιχειρημάτων και ακόμη και την προσομοίωση ακροαματικών διαδικασιών. Ο κύριος λόγος είναι το υψηλό κόστος νομικών υπηρεσιών και η επιθυμία εξοικονόμησης χρημάτων.

Οι υποστηρικτές αυτού του τρόπου σκέψης υποστηρίζουν ότι η ΤΝ βοηθά στη μείωση των ανισοτήτων στην πρόσβαση στη δικαιοσύνη: οι άνθρωποι χωρίς δικηγόρο λαμβάνουν τουλάχιστον βασική βοήθεια στη σύνταξη εγγράφων και στην κατανόηση των διαδικασιών. Ωστόσο, οι επικριτές προειδοποιούν ότι η ΤΝ δεν μπορεί να κατανοήσει πλήρως τις νομικές λεπτομέρειες, συχνά κάνει λάθη και «παραληρεί» — δηλαδή δημιουργεί ανύπαρκτες αναφορές σε νόμους, δικαστικές αποφάσεις και παραθέσεις.

Τέτοια περιστατικά έχουν ήδη οδηγήσει σε μεγάλα επεισόδια. Πολλοί Αμερικανοί δικηγόροι υπέβαλαν στο δικαστήριο έγγραφα προετοιμασμένα με ΤΝ που περιείχαν φανταστικά προηγούμενα. Οι δικαστές αντέδρασαν αυστηρά — επέβαλαν πρόστιμα και ζήτησαν γραπτές εξηγήσεις.

Ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα είναι ο δημοσιογράφος Timothy Burke, κατηγορούμενος για παράνομη πρόσβαση σε υλικό του Fox News. Στην υπόθεσή του, οι δικηγόροι υπέβαλαν έγγραφα με ψευδείς αναφορές και παραθέσεις που δημιουργήθηκαν από ΤΝ. Ο δικαστής ζήτησε εξηγήσεις από τους δικηγόρους και προειδοποίησε για ενδεχόμενα πειθαρχικά μέτρα.

Ένα άλλο περιστατικό συνέβη σε εφετείο της Νέας Υόρκης, όπου ένας συμμετέχων χρησιμοποίησε βίντεο-avatar που δημιουργήθηκε από γενετική ΤΝ για να εμφανιστεί εξ αποστάσεως. Ο δικαστής διέταξε αμέσως τη διακοπή της μετάδοσης, επέτρεψε στο άτομο να μιλήσει προσωπικά και δήλωσε ότι η απόκρυψη της τεχνητής φύσης του συμμετέχοντος είναι απολύτως απαράδεκτη.

Οι νομικοί εμπειρογνώμονες επισημαίνουν το σοβαρό χάσμα μεταξύ της αντίληψης των πολιτών για τις δυνατότητες της ΤΝ και των πραγματικών κανονισμών του δικαστηρίου. Το δικαστικό σύστημα απαιτεί διαφάνεια, αποκάλυψη πηγών και λογοδοσία για τα υποβαλλόμενα έγγραφα, αλλά οι περισσότεροι χρήστες ΤΝ δεν αντιλαμβάνονται αυτές τις απαιτήσεις.

Έρευνες επιβεβαιώνουν ότι οι «παραλήψεις» των γλωσσικών μοντέλων παραμένουν σοβαρό πρόβλημα: ακόμη και τα σύγχρονα συστήματα παρέχουν συχνά ανύπαρκτες νομικές αναφορές. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η εμπιστοσύνη στην ΤΝ χωρίς έλεγχο είναι απαράδεκτη — ειδικά στον νομικό τομέα, όπου κάθε λάθος μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες.

Καθώς η τεχνολογία διαδίδεται, οι δικηγόροι και οι ρυθμιστικές αρχές συζητούν ολοένα και πιο ενεργά την ανάγκη θέσπισης κανόνων για τη χρήση ΤΝ στα δικαστήρια. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η ΤΝ μπορεί να γίνει χρήσιμο εργαλείο — αλλά μόνο υπό αυστηρό έλεγχο, διαφάνεια και προσωπική ευθύνη για τα αποτελέσματα.

Τα επόμενα χρόνια, η ΤΝ πιθανόν να βρει τη θέση της στην νομική πρακτική, βοηθώντας όσους δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά δικηγόρο. Ωστόσο, ο δρόμος προς την επίσημη αναγνώριση στην αίθουσα του δικαστηρίου παραμένει μακρύς: πριν εμπιστευθεί το δικαστικό έργο στην ΤΝ, το σύστημα πρέπει να μάθει να προστατεύει την ίδια την έννοια της δικαιοσύνης από ψηφιακά λάθη.

Μόνο οι εγγεγραμμένοι χρήστες μπορούν να αφήσουν σχόλια. Για να σχολιάσω,συνδεθείτε στον λογαριασμό σας ή δημιουργήστε έναν νέο →