Κύπρος εισάγει ποινική ευθύνη για την παραβίαση των κυρώσεων και δημιουργεί νέα εποπτική υπηρεσία

Η Βουλή της Κυπριακής Δημοκρατίας ενέκρινε τον νόμο Criminalisation of Violation of Restrictive Measures Law of 2025, ο οποίος θεσπίζει ποινική ευθύνη για την παράκαμψη διεθνών κυρώσεων, συμπεριλαμβανομένων αυτών που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία. Παράλληλα, δημιουργήθηκε η Εθνική Υπηρεσία Εφαρμογής Κυρώσεων (NSIU, στα ελληνικά EMEK) που θα παρακολουθεί τη συμμόρφωση με αυτά τα μέτρα και θα συντονίζει τις έρευνες.

Ο νόμος στοχεύει στην εκπλήρωση των απαιτήσεων της Οδηγίας της ΕΕ 2024/1226 και προβλέπει ποινές για φυσικά πρόσωπα και εταιρείες που είναι εγγεγραμμένες στην Κύπρο. Ισχύει για παραβάσεις που τελούνται τόσο στο νησί όσο και στο εξωτερικό, εφόσον συμμετέχουν Κύπριοι πολίτες ή νομικά πρόσωπα. Ο νόμος καλύπτει επίσης πλοία και αεροσκάφη υπό κυπριακή σημαία.

Οι ποινικά κολάσιμες ενέργειες περιλαμβάνουν: παροχή χρηματοοικονομικών πόρων σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα που υπόκεινται σε κυρώσεις, αποτυχία μπλοκαρίσματος περιουσιακών στοιχείων, βοήθεια στη μεταβίβαση ή διακίνηση περιουσιακών στοιχείων σε πρόσωπα υπό κυρώσεις, καθώς και δημιουργία σχεδίων απόκρυψης των πραγματικών ιδιοκτητών παγώμενων περιουσιακών στοιχείων.

Για παραβίαση του νόμου προβλέπονται αυστηρές ποινές — πρόστιμα έως €100.000 και ποινή φυλάκισης έως πέντε ετών. Σε σοβαρές περιπτώσεις, το πρόστιμο μπορεί να φτάσει έως και το 5% του ετήσιου παγκόσμιου κύκλου εργασιών της εταιρείας ή έως €40 εκατ.

Η δημιουργία της NSIU/EMEK στο Υπουργείο Οικονομικών της Κύπρου αποτελεί μέρος μιας ευρείας μεταρρύθμισης που στοχεύει στην αύξηση της διαφάνειας του χρηματοπιστωτικού τομέα. Η νέα υπηρεσία θα έχει την αρμοδιότητα να διενεργεί ελέγχους, να εκδίδει άδειες και να παρακολουθεί τη συμμόρφωση με τα καθεστώτα κυρώσεων. Η πλήρης λειτουργία της NSIU αναμένεται έως τα τέλη του 2025.

Η αυστηροποίηση της νομοθεσίας αποτελεί απάντηση στην κριτική μετά τη δημοσίευση της έρευνας Cyprus Confidential, όπου η Κύπρος περιγράφεται ως βασική πλατφόρμα παράκαμψης κυρώσεων από Ρώσους επιχειρηματίες. Οι αρχές επιδιώκουν να αποδείξουν ότι είναι έτοιμες να συμμορφωθούν με τα πρότυπα της ΕΕ και τις διεθνείς υποχρεώσεις στην καταπολέμηση των οικονομικών εγκλημάτων.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι τα νέα μέτρα θα βοηθήσουν στην εξυγίανση του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Κύπρου, αλλά θα αυξήσουν τον διοικητικό φόρτο για τις εταιρείες, ιδιαίτερα στους τραπεζικούς και ναυτιλιακούς τομείς.