Στην Κύπρο ετοιμάζονται για την ενεργοποίηση συστήματος φραγής κινητών τηλεφώνων στις φυλακές

Έως το τέλος Νοεμβρίου, στο Κεντρικό Σωφρονιστικό Ίδρυμα Κύπρου θα αρχίσει να λειτουργεί ένα νέο ηλεκτρονικό σύστημα, το οποίο θα επιτρέπει τον εντοπισμό και την μπλοκάρισμα κινητών τηλεφώνων των κρατουμένων. Το έργο, πάνω στο οποίο οι αρχές εργάζονται σχεδόν δέκα χρόνια, εισέρχεται στην τελική του φάση.

Σύμφωνα με τον υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης Μάριο Χαρτσιώτη, ο εξοπλισμός βρίσκεται ήδη στο στάδιο δοκιμών. Η δεύτερη φάση, που προβλέπει επέκταση των λειτουργιών, έχει προγραμματιστεί για τις αρχές του 2026. Η ακριβής ημερομηνία ενεργοποίησης του συστήματος δεν αποκαλύπτεται για λόγους ασφαλείας.

Στοχευμένη φραγή σήματος

Το σύστημα βασίζεται σε τεχνολογία αισθητήρων που ανιχνεύουν τη δραστηριότητα μη εξουσιοδοτημένων συσκευών μέσα στη φυλακή. Όταν επιχειρείται σύνδεση, το τηλέφωνο εντοπίζεται και το πρόγραμμα δημιουργεί έναν οπτικό χάρτη που δείχνει το σημείο της πηγής του σήματος.

Αυτό θα επιτρέψει στη φρουρά να εντοπίζει και να κατάσχει απαγορευμένες συσκευές χωρίς εκτεταμένους ελέγχους. Ο νέος εξοπλισμός θα μπλοκάρει το σήμα τοπικά, μόνο στο συγκεκριμένο κελί ή τομέα όπου ανιχνεύεται η συσκευή.

Η λύση αυτή σχεδιάστηκε μετά από καταγγελίες κατοίκων των γύρω περιοχών και τηλεπικοινωνιακών εταιρειών που αντιμετώπιζαν στο παρελθόν παρεμβολές λόγω παλιότερων συστημάτων φραγής.

Πολύπλοκη εγκατάσταση και απόρρητες συμβάσεις

Η εγκατάσταση του νέου δικτύου αποδείχθηκε τεχνικά δύσκολη. Η φυλακή βρίσκεται σε κατοικημένη περιοχή, κοντά στη νεκρή ζώνη, και συνεπώς οι μηχανικοί έπρεπε να λάβουν υπόψη πιθανές επιπτώσεις στα πολιτικά δίκτυα.

Για την υλοποίηση του έργου έχουν υπογραφεί δύο ξεχωριστές συμβάσεις — για τα συστήματα εντοπισμού και απενεργοποίησης. Και τα δύο συμβόλαια έχουν απόρρητο χαρακτήρα και είναι αλληλένδετα.

Νομοθετικά μέτρα

Παράλληλα με τις τεχνικές αλλαγές, η κυβέρνηση ετοιμάζει νόμο που θα εξισώνει την κατοχή ή χρήση κινητού τηλεφώνου από κρατούμενους, επισκέπτες ή προσωπικό με ποινικό αδίκημα. Το νομοσχέδιο έχει ήδη κατατεθεί στη Βουλή.

Ο Μάριος Χαρτσιώτης τόνισε ότι ο συνδυασμός σύγχρονου εξοπλισμού, ανανεωμένου συστήματος βιντεοεπιτήρησης και νέων νομικών ρυθμίσεων θα αποτελέσει σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της ασφάλειας και τον εκσυγχρονισμό του σωφρονιστικού συστήματος.

Προσπάθειες και λάθη

Οι εργασίες για την επίλυση του προβλήματος ξεκίνησαν το 2015. Το πρώτο σύστημα, που εγκαταστάθηκε το 2020, αποδείχθηκε αναποτελεσματικό και δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει δίκτυα 5G. Το 2023, η σύμβαση με τον προηγούμενο ανάδοχο ακυρώθηκε.

Οι αρχές ελπίζουν ότι το νέο σύστημα θα εξαλείψει οριστικά τη δυνατότητα οργάνωσης εγκληματικών δραστηριοτήτων μέσα από τη φυλακή.
«Το υπουργείο Δικαιοσύνης παραμένει προσηλωμένο στο να κλείσει αυτό το ζήτημα, που παραμένει ανοιχτό εδώ και σχεδόν δέκα χρόνια», τόνισε ο Χαρτσιώτης.

Διεθνής εμπειρία

Το πρόβλημα της παράνομης χρήσης κινητών τηλεφώνων υπάρχει και σε άλλες χώρες, αλλά οι προσεγγίσεις διαφέρουν.

• Οι ΗΠΑ απαγορεύουν την άμεση παρεμβολή σήματος και χρησιμοποιούν το σύστημα managed access — ελεγχόμενης πρόσβασης, το οποίο επιτρέπει μόνο σε εξουσιοδοτημένες συσκευές να συνδεθούν.

• Η Ινδία εξακολουθεί να χρησιμοποιεί παλιούς jammer τεχνολογίας 2G, οι οποίοι δεν μπορούν να μπλοκάρουν σύγχρονα δίκτυα, επιτρέποντας στους κρατούμενους να βρίσκουν τρόπους επικοινωνίας.

• Το Ηνωμένο Βασίλειο ρυθμίζει αυτές τις τεχνολογίες με τον νόμο Prisons (Interference with Wireless Telegraphy) Act 2012, που απαιτεί αυστηρό περιορισμό της ζώνης παρεμβολής και προστασία των δικαιωμάτων των χρηστών εκτός φυλακής.

Η βρετανική εμπειρία δείχνει ότι η επιτυχία τέτοιων συστημάτων είναι δυνατή μόνο με ακριβείς τεχνικές λύσεις και σαφές νομοθετικό πλαίσιο.