Κυπριακή Κουζίνα: Αφέλια

Αφέλια — παραδοσιακό κυπριακό πιάτο από μικρά κομμάτια τηγανητού χοιρινού, μαγειρεμένα σε κόκκινο ξηρό κρασί με προσθήκη κορίανδρου.

Το όνομά του προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «ὠβέλια», που σημαίνει «μαγειρεμένο κρέας».

• Περιγραφή πιάτου
• Βήμα-βήμα συνταγή για Αφέλια
• Συχνές ερωτήσεις για το φαγητό στην Κύπρο

Περιγραφή πιάτου

Αυτό το πιάτο με χοιρινό εμφανίζεται τακτικά στα κυπριακά και ελληνικά τραπέζια. Η αφέλια παραδοσιακά μαγειρεύεται σε ένα παραδοσιακό πήλινο σκεύος που ονομάζεται «τάβα», το οποίο τοποθετείται συνήθως σε πήλινο φούρνο, ώστε το κρέας να μαγειρεύεται αργά μέχρι να γίνει τρυφερό.

Συστατικά

Το πιάτο αποτελείται από λίγα μόνο υλικά: κομμάτια χοιρινού (συνήθως από την ωμοπλάτη), ξηρό κόκκινο κρασί (που χρησιμοποιείται για να μαλακώσει το κρέας) και θρυμματισμένους σπόρους κορίανδρου. Ο κορίανδρος είναι βασικό μπαχαρικό στην Κύπρο και σπάνια θα βρείτε παραδοσιακό κυπριακό πιάτο χωρίς αυτόν.

Σερβίρισμα

Η αφέλια ξεχωρίζει με το αρωματικό συνδυασμό γλυκών και όξινων γεύσεων και συνήθως σερβίρεται με συνοδευτικά όπως τραγανό ψωμί, πατάτες ή πουργούρι — πιλάφι από βερμισέλι, πλιγούρι και κοτόσουπα.

Σερβίρεται επίσης με μουγκέντρα — μείγμα ρυζιού, φακής και κρεμμυδιού. Ή με απλό ρύζι και μπορεί να περιχυθεί με τους χυμούς που έμειναν από το φούρνο.

Βήμα-βήμα συνταγή για Αφέλια

Η συνταγή είναι για 6 άτομα.

Υλικά

• 1,5 κιλό χοιρινό λαιμό, κομμένο σε κομμάτια
• 3 κουταλιές της σούπας σπόρους κορίανδρου (χονδροκομμένους) — ⅔ για τη μαρινάδα, ⅓ για το μαγείρεμα
• 2 ποτήρια ξηρό κόκκινο κρασί
• 2 φύλλα δάφνης
• ¼ ποτηριού ελαιόλαδο
• 150 ml νερό, αν χρειαστεί
• 22,5 γρ αλάτι
• 4,5 γρ μαύρο πιπέρι

Χοιρινός λαιμός: ένα κομμάτι κρέατος που παραμένει ζουμερό και τρυφερό μετά το αργό μαγείρεμα. Περιέχει την ιδανική ποσότητα λίπους, που προσδίδει επιπλέον γεύση και πάντα δίνει εξαιρετικό αποτέλεσμα.

Σπόροι κορίανδρου: το βασικό συστατικό που δίνει στην αφέλια το χαρακτηριστικό της άρωμα. Χονδροκομμήστε τους για να απελευθερωθεί όλο το εσπεριδοειδές άρωμα στο πιάτο.

Κόκκινο κρασί: χρησιμοποιήστε καλό ξηρό κόκκινο κρασί για τη μαρινάδα, το υπόλοιπο μπορείτε να το πιείτε στο δείπνο. Το κρασί ενισχύει τη γεύση του χοιρινού και του δίνει χαρακτηριστικό χρώμα.

Ελαιόλαδο: χρησιμοποιείται για το τηγάνισμα του χοιρινού, δημιουργώντας μια χρυσαφένια, αρωματική κρούστα πριν το μαγείρεμα.

Φύλλα δάφνης: μια μικρή αλλά ισχυρή προσθήκη που δίνει στο πιάτο γήινο βάθος.

Αλάτι και μαύρο πιπέρι: απλά καρυκεύματα που ενισχύουν κάθε κομμάτι, αλλά για το χοιρινό απαιτείται αρκετό αλάτι.

Νερό: προσθέστε τόσο νερό ώστε μερικά κομμάτια να εξέχουν από το υγρό. Πάντα μπορείτε να προσθέσετε περισσότερο αν θέλετε να μαγειρέψετε περισσότερο χρόνο.

Προετοιμασία

1. Λιώστε τους σπόρους κορίανδρου: χρησιμοποιήστε γουδί και γουδοχέρι για να τους θρυμματίσετε χονδροκομμένα. Δεν χρειάζεται λεπτή σκόνη, απλά σπάστε τους για να απελευθερωθεί το άρωμα. Αφήστε ⅓ για αργότερα στο μαγείρεμα.
2. Προετοιμάστε το κρέας: κόψτε το χοιρινό σε κομμάτια στο μέγεθος της γροθιάς ή λίγο μικρότερα αν θέλετε.
3. Προετοιμάστε ένα μπολ για τη μαρινάδα: χρησιμοποιήστε ένα μεγάλο μπολ όπου χωράει όλο το κρέας. Θα είναι πιο εύκολο να αναμείξετε το χοιρινό με τη μαρινάδα χωρίς να λερώσετε γύρω.
4. Επιλέξτε κατάλληλη κατσαρόλα: χρησιμοποιήστε κατσαρόλα ή γάστρα για το μαγείρεμα. Αποφύγετε πολύ μεγάλες κατσαρόλες, γιατί χρειάζονται περισσότερο νερό που μπορεί να αραιώσει τη γεύση. Το ιδανικό είναι 24 εκ. διάμετρο και 12 εκ. ύψος.

Μαρινάρισμα κρέατος

1. Ανακατέψτε με κορίανδρο: βάλτε τα κομμάτια χοιρινού σε μεγάλο μπολ και προσθέστε ⅔ από τους θρυμματισμένους σπόρους κορίανδρου. Ανακατέψτε καλά ώστε το κρέας να καλυφθεί ομοιόμορφα από τη μαρινάδα.
2. Προσθέστε κρασί: ρίξτε το κόκκινο κρασί, ανακατέψτε ξανά, προσθέστε τα φύλλα δάφνης. Σκεπάστε το μπολ και βάλτε το στο ψυγείο για τουλάχιστον 3 ώρες, καλύτερα όλη τη νύχτα για πιο έντονη γεύση.

Τηγάνισμα

1. Στραγγίστε και στεγνώστε: βγάλτε το χοιρινό από τη μαρινάδα, κρατώντας το υγρό και τα δαφνόφυλλα. Στεγνώστε το χοιρινό με χαρτί κουζίνας για να ροδίσει καλύτερα.
2. Προσθέστε τα μπαχαρικά: πασπαλίστε ομοιόμορφα το χοιρινό με αλάτι και μαύρο πιπέρι, φροντίζοντας να αρωματίσετε όλες τις πλευρές.
3. Τηγανίστε: ζεστάνετε ελαιόλαδο σε κατσαρόλα σε μέτρια φωτιά. Τηγανίστε το χοιρινό σε μερίδες, ώστε να μην υπερφορτωθεί η κατσαρόλα και να ροδίσει καλά.
4. Προσθέστε κόλιανδρο: επιστρέψτε όλο το τηγανισμένο χοιρινό στο τηγάνι και προσθέστε το υπόλοιπο ⅓ των σπασμένων σπόρων κόλιανδρου. Ανακατέψτε για να καλυφθεί ομοιόμορφα το κρέας και να ενισχυθεί το άρωμα.

Ολοκλήρωση

1. Προσθέστε υγρά: ρίξτε τη μαρινάδα που κρατήσατε και τα δαφνόφυλλα, στη συνέχεια προσθέστε τόσο νερό ώστε μερικά κομμάτια χοιρινού να εξέχουν πάνω από το υγρό.
2. Σιγοβράστε το χοιρινό: φέρτε σε βρασμό, στη συνέχεια χαμηλώστε τη φωτιά, καλύψτε με καπάκι και σιγοβράστε για 1 ώρα.
3. Συμπυκνώστε το υγρό: αφαιρέστε το καπάκι και μαγειρέψτε χωρίς καπάκι για ακόμα 20 λεπτά ώστε το υγρό να μειωθεί λίγο και το άρωμα να γίνει πιο έντονο. Πριν το σερβίρισμα αφήστε το χοιρινό να σταθεί 10 λεπτά για να αναπτυχθεί πλήρως το άρωμα.
4. Σερβίρετε ζεστό με πλιγούρι, ελληνικό γιαούρτι και πατάτες!

Συχνές Ερωτήσεις για το Φαγητό στην Κύπρο

Ποια άλλα παραδοσιακά κρεατικά πιάτα υπάρχουν στην Κύπρο;

Πρώτα απ’ όλα, υπάρχουν τα σουβλάκι (κομμάτια κρέατος σε καλαμάκι), μουσακάς (κιμάς με μελιτζάνες και πατάτες), σεφταλιά (λουκάνικα από κιμά), στιφάδο (μοσχάρι σε κρασί με κρεμμύδια) και κλέφτικο (αρνίσιος κιμάς με πατάτες).

Από τι αποτελείται το κυπριακό μεζέ;

Το θρυλικό κυπριακό ορεκτικό, που δεν λείπει από κανένα τραπέζι, αποτελείται από αλιπάστα, ελιές, διάφορες σαλάτες όπως τζατζίκι, σαλάτα τυριού, ταραμοσαλάτα, χταπόδι, σαγανάκι, παστράμι, φασόλια, σαρδέλες κ.ά. Το ψωμί είναι απαραίτητο! Διαβάστε περισσότερα στην ανασκόπησή μας για το κυπριακό μεζέ.

Ποια είναι τα γνωστά τυριά της Κύπρου;

Πρώτο και καλύτερο είναι το χαλούμι — όλοι το ξέρουν. Αλλά έχει ανταγωνιστή — το ανάρι, που κερδίζει σταδιακά δημοτικότητα. Ορίστε το άρθρο μας γι’ αυτό.

Υπάρχουν θαλασσινά στην κυπριακή κουζίνα;

Αν και η κυπριακή κουζίνα δεν αφθονεί σε θαλασσινά, εκτός από τα ψάρια υπάρχουν ενδιαφέροντα πιάτα. Για παράδειγμα, γαρίδες σαγανάκι, μαγειρεμένες σε αρωματική σάλτσα ντομάτας με προσθήκη φέτας.

Σε ποιες ταβέρνες στην Κύπρο μπορεί κανείς να δοκιμάσει την Αφέλια;

Τα εστιατόρια στην Κύπρο που εστιάζουν σε παραδοσιακά πιάτα θα έχουν στο μενού τους Αφέλια. Μπορούμε να αναφέρουμε το Ploumin στην περιοχή της Αγίας Νάπας, την Κοκος Ταβέρνα κοντά στη Λάρνακα, το Riverdale, το Terry’s place και την Venezia Tavern στη Λεμεσό.

Ακολουθήστε μας στο Instagram και στο Telegram — εκεί μοιραζόμαστε πολλά χρήσιμα και ενδιαφέροντα για τα παραδοσιακά φαγητά της Κύπρου!