Erkan Okandan: Budżet nie radzi sobie ze wzrostem wydatków i obciążeniem długiem

Od stycznia 2024 do sierpnia 2025 r. wydatki państwa na tzw. „transfery o charakterze płacowym” wzrosły o 80%. Poinformował o tym były wiceminister energii i gospodarki Erkan Okandan, podkreślając, że tak szybki wzrost jest rzadkością nawet w skali światowej.

Według niego dochody budżetu nie nadążają za inflacją, podczas gdy wydatki rosną znacznie szybciej, niż gospodarka jest w stanie je zrekompensować. Wskazał, że prowadzi to do narastającej nierównowagi i zwiększa presję na finanse publiczne.

Okandan zwrócił również uwagę na obciążenie długiem. Według jego danych Ministerstwo Finansów zaciągnęło zobowiązania w wysokości 2 miliardów tureckich lir, 25 milionów dolarów, 15 milionów euro i 15 milionów funtów brytyjskich. Część tego długu przypada dopiero na 9 stycznia 2026 r., jednak już w listopadzie 2025 r. należy spłacić około 5–6 miliardów tureckich lir.

Odnosząc się do polityki budżetowej, Okandan wątpił w realność twierdzeń o osiągnięciu „zrównoważonego budżetu” w obecnych warunkach. Zwrócił uwagę, że system podatkowy pozostaje słabym ogniwem: w 2023 r. wpływy podatkowe wyniosły około 20,5% PKB, czyli prawie połowę średniego poziomu w Unii Europejskiej (około 40%). Ponadto, jego zdaniem, podział obciążenia podatkowego nie jest sprawiedliwy — podatki pośrednie są porównywalne pod względem wysokości z podatkami od przedsiębiorstw, co tworzy nierównowagę i zwiększa obciążenie wrażliwych grup ludności.

Sytuację pogarsza wysoki udział gospodarki nieformalnej, który Okandan oszacował na około 80% całkowitej aktywności gospodarczej. Odwołał się również do wskaźnika ubóstwa opracowanego przez amerykańskiego ekonomistę Steve’a Hanke, według którego Cypr Północny należy do dziewięciu krajów z najgorszymi wynikami.

Podsumowując, Okandan stwierdził, że przy utrzymaniu tureckiej liry jako głównej waluty osiągnięcie równowagi budżetowej będzie niezwykle trudne. Podkreślił potrzebę przeglądu polityki walutowej oraz działań zwiększających dochody, biorąc pod uwagę wysoką zależność kraju od importu.