ETS może uznać Komisję ds. Nieruchomości za nieważną

Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) planuje w ciągu najbliższych trzech miesięcy ponownie ocenić status działającej na Północnym Cyprze Komisji ds. Nieruchomości (IPC). Rozważana jest możliwość uznania jej za „nieważną i bezskuteczną”, co może mieć istotne konsekwencje dla rozstrzygania sporów majątkowych, zwłaszcza w odniesieniu do roszczeń Cypryjczyków greckich o odszkodowania lub zwrot majątku.

IPC, powołana w 2005 r. i działająca od 2006 r., została uznana przez ETPC w 2010 r. w sprawie „Demopoulos i inni” za „skuteczny środek krajowy” dla grecko-cypryjskich wnioskodawców. Oznaczało to, że przed złożeniem skargi do Strasburga wnioskodawcy musieli przejść przez IPC.

Jednak na przestrzeni lat skuteczność Komisji była coraz częściej kwestionowana. Wiele spraw pozostaje nierozwiązanych przez wiele lat, wypłaty odszkodowań są opóźniane, a obciążenie organu stale rośnie. Problemy te zwróciły uwagę ETPC i stały się powodem do ponownej oceny jej statusu.

Jeśli sąd uzna IPC za nieważną, grecko-cypryjscy wnioskodawcy ponownie uzyskają prawo do składania skarg bezpośrednio do ETPC. Taki krok może prowadzić do drastycznych zmian w sferze prawnej i dyplomatycznej: licznych nowych i potencjalnie kosztownych roszczeń odszkodowawczych, ryzyka eskalacji negocjacji cypryjskich i zmiany równowagi w negocjacjach stron.

Eksperci szacują, że takie orzeczenie może spowodować znaczne straty finansowe dla strony tureckiej i Północnego Cypru. Brak skutecznego i terminowego funkcjonowania IPC zwiększa także zagrożenie ponownymi napięciami dyplomatycznymi i kryzysami w procesie pokojowego rozwiązania konfliktu.

Reakcje i oceny

Wcześniej, w czerwcu 2025 r., lider partii Halkın Partisi Kudret Ezersay skomentował decyzję ETPC w sprawie K.V. Mediterranean Tours, zauważając, że sąd ponownie potwierdził: z wyjątkiem konkretnego 15-letniego opóźnienia, IPC pozostaje skutecznym środkiem krajowym, który należy wyczerpać przed złożeniem skargi do ETPC. Opóźnienie było częściowo związane z brakiem terminowych konsultacji ze strony organów prokuratorskich Północnego Cypru, jednak nie unieważnia to zasady — IPC zachowuje swój status.

Wniosek

Europejski Trybunał Praw Człowieka wkrótce może wydać przełomowe orzeczenie dotyczące statusu IPC — uznać ją za nieważną lub utrzymać jako „skuteczny mechanizm krajowy”. Decyzja będzie kluczowa dla przyszłych roszczeń majątkowych, odszkodowań i stosunków międzynarodowych w kontekście Cypru.