Obiekty UNESCO na Cyprze

• Kościoły z freskami w górach Troodos
• Neolityczna osada Choirokoitia
• Starożytne miasto Pafos
• Dlaczego warto odwiedzić te miejsca

Kościoły z freskami w górach Troodos

Cypr to wyspa, na której przecinały się szlaki handlowe, kultury i religie. Spotykali się tu Grecy, Fenicjanie, Bizantyjczycy i Wenecjanie, pozostawiając po sobie świątynie, mozaiki i fortyfikacje. Kilka zabytków wyspy znajduje się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO, w tym szczególne miejsce zajmują kościoły z freskami w górach Troodos.

W sercu wyspy, w górach Troodos, ukryty jest unikalny kompleks architektoniczny — dziesięć bizantyjskich kościołów i jeden klasztor, wpisanych na listę UNESCO. Zbudowane między XI a XVI wiekiem, zachowały wyjątkowe freski i ikony, będące arcydziełami sztuki bizantyjskiej.

Z zewnątrz te świątynie wydają się skromne — kamienne ściany, drewniane dachy, cisza i górskie powietrze. Wewnątrz jednak otwiera się niesamowity świat malarstwa: sceny z Ewangelii, postacie apostołów i świętych, przedstawione z niezwykłą ekspresją i czystością barw. Freski przetrwały wieki, zachowując intensywność kolorów i duchową moc.

Do najbardziej znanych świątyń kompleksu należą: Kościół św. Mikołaja pod dachem (Agios Nikolaos tis Stegis), Kościół Panagia tis Asinou w Nikitari, Klasztor św. Jana Lampadistisa w Kalopanayiotis, Kościół Archanioła Michała w Pedoulas i Kościół Świętego Krzyża w Pelendri. Każdy z nich odzwierciedla rozwój malarstwa bizantyjskiego na Cyprze i wpływ szkoły konstantynopolitańskiej.

Odwiedzanie kościołów Troodos to nie tylko zapoznanie się z architekturą, lecz także zanurzenie w duchowym dziedzictwie wyspy, gdzie wiara, sztuka i historia łączą się w całość.

Neolityczna osada Choirokoitia

Na południu Cypru, między Larnaką a Limasolem, znajduje się neolityczna osada Choirokoitia — jeden z najstarszych zabytków archeologicznych w regionie wschodniego Morza Śródziemnego. Datowana jest na VII–IV tysiąclecie p.n.e. i uznawana za ważne świadectwo przejścia od trybu życia koczowniczego do osiadłego.

Mieszkańcy Choirokoitia budowali okrągłe domy z gliny na kamiennych fundamentach. Każdy dom miał kilka pomieszczeń: do spania, gotowania i przechowywania zboża. Archeolodzy znaleźli tu ceramikę, narzędzia kamienne i groby, co pozwala zrozumieć, jak kształtowało się pierwsze społeczeństwo na Cyprze.

Choirokoitia jest swego rodzaju oknem w odległą przeszłość. Spacerując między kamiennymi fundamentami, można wyobrazić sobie, jak wyglądała jedna z pierwszych ludzkich osad. Kompleks archeologiczny stał się symbolem pomysłowości i początku cywilizacji na wyspie.

Starożytne miasto Pafos

Pafos to jeden z najważniejszych kompleksów archeologicznych na Cyprze, wpisany na listę UNESCO. Historia miasta sięga neolitu, a w starożytności stało się ważnym centrum religijnym związanym z kultem bogini Afrodyty.

Zgodnie z legendą, Afrodyta narodziła się z morskiej piany przy skale Petra tou Romiou. W tym miejscu później wzniesiono świątynię, która stała się centrum kultu. Dziś Archeologiczny Park Nea Pafos przechowuje pozostałości antycznych willi, teatrów, bazylik i łaźni. Szczególnie cenne są mozaiki willi Dionizosa, Tezeusza, Ajona i Orfeusza — arcydzieła sztuki antycznej przedstawiające sceny z mitów i legend.

W pobliżu parku znajdują się Grobowce Królów — podziemne nekropolie z okresu hellenistycznego, wykute w skale. Pomimo nazwy, chowano tu nie władców, lecz przedstawicieli arystokracji. Skala i architektura kompleksu zachwycają — kolumny, łuki i elementy dekoracyjne są wycięte bezpośrednio w kamieniu.

Pafos łączy w sobie historię kilku epok — od mykeńskiej po bizantyjską. To żywe świadectwo kulturowego rozwoju Cypru, gdzie każda warstwa archeologiczna odkrywa nową stronę przeszłości wyspy.

Dlaczego warto odwiedzić te miejsca

Obiekty UNESCO na Cyprze to nie tylko zabytki architektury. To historia wyspy opowiedziana językiem kamienia, sztuki i wiary. Pozwalają zobaczyć, jak kształtowała się kultura Cypru i dlaczego ta niewielka wyspa odegrała ważną rolę w historii wschodniego Morza Śródziemnego.

Odwiedzanie tych miejsc wymaga czasu i uwagi dla szczegółów. Kościoły Troodos najlepiej zwiedzać wiosną lub jesienią, gdy turystów jest mniej, a góry wyglądają szczególnie pięknie. W Pafos warto poświęcić przynajmniej jeden dzień na zwiedzanie parku archeologicznego, grobowców i starego portu. Droga do Choirokoitia to podróż w czasie aż siedem tysięcy lat wstecz, do początków ludzkiej cywilizacji.

Cypr to wyspa, gdzie przeszłość i teraźniejszość istnieją obok siebie. Rano można zobaczyć freski z XI wieku, a wieczorem podziwiać zachód słońca nad morzem. To właśnie połączenie starożytności z żywym tchnieniem współczesności stanowi wyjątkowy urok wyspy.