"Türk Shakespeare" Zindanı Famagusta'da
Famagusta'daki bu tarihi bina, burada kısa bir süre yaşayan etkili Türk yazar Namik Kemal ile tanınmaktadır.
"Türk edebiyatının Shakespeare'i" olarak bilinen Kemal, bu binada hayatının 38 ayını 1873'ten 1876'ya kadar geçirdi.
Namik Kemal kimdir
Namik Kemal, Osmanlı yazarı, şair, demokrat, entelektüel, reformist, gazeteci, dramatist ve politikacıydı ve Osmanlı İmparatorluğu'nda son Tanzimat dönemi sırasında "Genç Osmanlılar"ın oluşumunu ve devlet reformları için verdikleri mücadeleyi etkilemiştir.
Kemal, özellikle birçok oyununda ve şiirinde özgürlük ve vatan kavramlarını savunarak tanınmış ve eserleri, Türkiye'deki reformist hareketlerin şekillenmesinde ve diğer eski Osmanlı topraklarında güçlü bir etki yaratmıştır. Genellikle doğal haklar ve anayasal hükümet gibi Batılı kavramların yeniden düşünülmesinde önemli bir rol oynayan kişi olarak kabul edilir.
Milliyetçilik ve liberalizmi savunduğu için, Sultan Abdülaziz tarafından 9 Nisan 1873'te Kıbrıs'a sürgün edilmiştir. Abdülaziz tahttan indirilince, Namik Kemal, Murad V tarafından affedilmiş ve 29 Haziran 1876'da İstanbul'a dönmüştür. Famagusta zindanında Namik Kemal, "Gülnıhal" ve "Akif Bey" adlı oyunlarını yazmıştır.
Namik Kemal'in bronz büstü, adını taşıyan meydana yerleştirilmiş ve zindanın karşısına konulmuştur. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, Namik Kemal'in eserlerini ana ilham kaynağı olarak anmış, bu nedenle yazar, hem Türkiye'de hem de Kuzey Kıbrıs'ta hala edebi bir kahraman olarak kabul edilmektedir.
Famagusta'daki varlığı
Potansiyel bir devrimci ve tehdit olarak görülen Kemal, 9 Nisan 1873'te Kıbrıs'a sürgün edilmiştir. Bu sürgün, ilk olarak "Vatan mı Silistre mi?" adlı oyununu İstanbul'daki Gedik Paşa Tiyatrosu'nda sahnelemesinin hemen ardından yapılmıştır. Osmanlı hükümeti, oyunu tehlikeli görmüş ve oyunun milliyetçilik ve liberalizmi savunduğu için yasaklamıştır.
Namik Kemal, Famagusta'ya vardığında ilk olarak binanın zemin katında kalmıştır. Bulunan kayıtlara göre, ilk odası çok karanlık ve yaşamak için uygun olmayan bir yer olarak tanımlanmıştır — oda gerçekten on metrekareden biraz daha genişti ve içinde hiçbir eşya yoktu.
Bir süre sonra, Kıbrıs valisinin izniyle bir üst kata taşınmıştır. Bu kata, binanın yan tarafında bulunan dik bir taş merdivenle çıkılmaktadır. Merdivenin önünde geniş bir platform ve mermer zemin bulunmaktadır.
- Önemli bir not: Kemal, Famagusta hakkında çok yazmış ve şehri oldukça olumsuz bir şekilde eleştirmiştir.
Ev-müze binası
Kemal'in sürgün edildiği bina, başlangıçta Venedik Proveditore Sarayı'nın bir parçasıydı, ancak mevcut hapishane binası Osmanlı döneminde yıkılan sarayın bir köşesine inşa edilmiştir.
Binada iki kat vardır: alt kat, Lusinyanlar dönemine ait Osmanlı öncesi mimariyi sergilerken, üst kat belirgin bir Osmanlı tarzında inşa edilmiştir.
Birinci katta, tek bir kubbeli hücre bulunmaktadır. Oda dikdörtgen şeklinde olup, alçak kemerli bir giriş kapısı ve Venedik Sarayı'nın iç avlusuna bakan demir parmaklıklarla kapatılmış bir pencere vardır. Burası zindan olarak tanımlanmış olsa da yeraltı değildir.
İkinci kata, binanın yan tarafındaki dik taş merdivenle çıkılmaktadır. Merdivenin önünde geniş bir platform ve mermer zemin bulunmaktadır.
1990'lı yıllarda zindanın restorasyonu, buranın bir müze olarak kullanılmasına olanak sağlamıştır ve burada, merhum ünlü yazara ait birçok eşya ve belge saklanmaktadır.
1993 yılı başlarında Kuzey Kıbrıs Antik Eserler Dairesi, zindanın restorasyon çalışmalarına başlamış ve müze olarak kullanılmak üzere hazırlıklara girişmiştir. Altı aylık çalışmaların ardından zindan müze olarak açılmıştır. 9 Mayıs 2023'te bina, restorasyonun ardından yeniden açılmıştır.
- Önemli bir not: Bazı kaynaklara göre, bu aynı zindan Birinci Dünya Savaşı sırasında Britanya yönetimi tarafından kullanılmıştır.
Namik Kemal Zindanı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Binada otopark var mı?
Müzeye doğrudan park edilemez çünkü meydan ve camiye bakmakta ve genellikle yaya bölgesinde yer almaktadır. Ancak aracınızı Othello Kalesi ile Desdemona Parkı arasında buraya bırakabilirsiniz: 35.12674553700094, 33.94362582655385.
Namik Kemal Müzesi'ne nasıl gidilir?
Müze, Famagusta'nın merkezinde, eski şehirde surların arkasında yer almaktadır ve otobüsler doğrudan buraya gitmemektedir. En yakın toplu taşıma durağı Anit Parkı'nın kavşağında yer almaktadır, işte bu nokta. Gerçek turistik yerin konumunu metnin altında bulabilirsiniz.
Müze yakınlarında ne görebiliriz?
Çok yakınlarda, tam karşısında, Famagusta'nın Namik Kemal adını taşıyan ana meydanından, şehrin ana camisi olan Lala Mustafa Paşa bulunmaktadır. Ve hemen yanında, yaşının dikkate değer olduğu Kıbrıs'taki en eski incir ağacı yer almaktadır.
Instagram'ımızı takip edin ve Telegram kanalımıza katılın, Kuzey Kıbrıs'ın en ilginç yerleri hakkında her şeyden haberdar olun!
Yazar
Yekaterinburg'da doğup büyüdü, 40'tan fazla ülkeyi ziyaret etti, bir süre Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşadı ve 2022'de Kuzey Kıbrıs'a taşındı. Eğitim: Urallar Devlet Üniversitesi (şimdi Urallar Federal Üniversitesi), Siyaset Bilimi ve Sosyoloji Fakültesi. Profesyonel…
