Kıbrıs’ta çiftçiler verimlilikte kritik düşüş konusunda uyarıyor

Kıbrıs’ı etkisi altına alan kuraklık, modern plantasyonlarda keskin bir verim düşüşüne yol açtı. Süregelen nem eksikliği nedeniyle ağaçlar neredeyse meyve vermeyi durdurdu ve üreticiler zarar ediyor: gübre, yakıt, işçilik ve makine masrafları aynı kaldı ancak üretim miktarları minimuma düştü. Birçok çiftlik için sezon zararına dönüştü ve sektörün acil devlet desteğine ihtiyacı var.

Kıbrıs Çiftçiler Birliği Başkanı Tasos Yapanis, Fas, Tunus, İspanya ve Yunanistan’ın güçlü hasatlar elde ettiğini, ancak Kıbrıs üretiminin neredeyse durduğunu belirtiyor. Uzun süren su eksikliğinin ağaçların beslenmesini ve meyve oluşturmasını engellediğini söylüyor:

— “Ağaçların meyve bağlayıp tutması için gereken nem yok. Verim çok düşük.”

Durumu zorlaştıran bir başka faktör ise dünya zeytinyağı fiyatlarının sabit kalması — büyük üreticiler aşırı üretimle karşı karşıya. Bu nedenle Kıbrıslı çiftçiler az ürün alıyor ve bunu fiyatla telafi edemiyorlar. Bu arada maliyetler artıyor: gübre, pestisit, yakıt, işçilik ve ekipman bakımı pahalılaşıyor. Yapanis’e göre eskiden bir çiftçi ayda yaklaşık 100 avro kazanabilirken bugün kredi ve yükümlülüklere rağmen yalnızca 20–30 avro kazanabiliyor.

Üreticiler su arzının artırılmasını talep ediyor. Modern hat plantasyonları için en az 400 metreküp suyun 10 dönüme verilmesi gerektiğini, aksi takdirde dikimlerin kaybedilebileceğini belirtiyorlar. Şu anda yaklaşık 250 metreküp veriliyor — bu ise yetersiz. Ayrıca doğrudan mali destek de isteniyor:

— “Çiftçiye bugün yardım etmezsek, yarın gelmeyecek.”

Ek bir önlem olarak Yapanis, bulut tohumlama teknolojisinin acilen devreye alınmasını talep ediyor. Bu yöntem onlarca ülkede kullanılıyor ancak Kıbrıs’ta yıllardır tartışılıyor. Yapanis, büyük projelerin — deniz suyunun arıtılması, mobil üniteler, altyapı yenileme — 3 ila 10 yıl gerektirdiğini, ancak çiftçilerin hemen destek ihtiyacı olduğunu vurguluyor.

Çiftçiler devletin müdahale ederek sektörün daha fazla gerilemesini önlemesini istiyor. Dört yıllık kuraklığın ardından doğal meyve döngüsü bozuldu ve acil önlem alınmazsa toparlanma çok daha uzun sürebilir.