Mahkemede Yapay Zeka: ChatGPT, Kendi Kendine Savunanlar için Yeni “Asistan” Oluyor, Ama Hakimleri Endişelendiriyor

Hukuki davalarda giderek daha fazla kişi, ChatGPT gibi yapay zeka sohbet botlarına başvurarak hukuki konularda yardım almayı umuyor. Uzmanlar, kendilerini mahkemede temsil eden (sözde pro se katılımcılar) ve belgeleri hazırlamak, hukuki argümanları bulmak ve hatta duruşma simülasyonları yapmak için yapay zekayı kullanan vatandaşların sayısının arttığını belirtiyor. Temel sebep, yüksek hukuki hizmet maliyetleri ve tasarruf isteği.

Bu yaklaşımı savunanlar, yapay zekanın adalete erişimdeki eşitsizliği azaltmaya yardımcı olduğunu savunuyor: Avukatı olmayan kişiler en azından belgeleri hazırlamada ve prosedürleri anlamada temel yardım alabiliyor. Ancak eleştirmenler, yapay zekanın hukuki nüansları tam olarak anlayamayacağını, sık sık hata yapacağını ve “halüsinasyon” üreteceğini — yani var olmayan yasa, mahkeme kararı ve alıntı referansları oluşturacağını uyarıyor.

Böyle durumlar, yüksek profilli olaylara yol açtı. Bazı ABD avukatları, yapay zekayla hazırlanan ve kurgusal emsal kararlar içeren belgeleri mahkemeye sundu. Hakimler sert tepki verdi — para cezaları uyguladı ve yazılı açıklamalar talep etti.

Önemli bir örnek, Fox News materyallerine izinsiz erişimle suçlanan gazeteci Timothy Burke. Davasında avukatlar, yapay zekayla üretilmiş yanlış referanslar ve alıntılar içeren belgeler sundu. Hakim, avukatlardan hataların nasıl oluştuğunu açıklamalarını istedi ve olası disiplin cezaları konusunda uyardı.

Başka bir olay, New York temyiz mahkemesinde meydana geldi; bir katılımcı, uzaktan görünmek için üretken yapay zekayla oluşturulmuş bir video avatar kullandı. Hakim, yayının derhal durdurulmasını emretti, kişinin şahsen konuşmasına izin verdi ve katılımcının yapay zekâ doğasının gizlenmesinin kesinlikle kabul edilemez olduğunu belirtti.

Hukuk uzmanları, sıradan vatandaşların yapay zekâ yetenekleri konusundaki anlayışı ile gerçek mahkeme normları arasında ciddi bir fark olduğunu belirtiyor. Mahkemeler, şeffaflık, kaynak açıklaması ve sunulan belgelerden sorumluluk talep ediyor; ancak çoğu yapay zekâ kullanıcısı bu gerekliliklerin farkında değil.

Araştırmalar, dil modellerinin “halüsinasyonlarının” ciddi bir sorun olmaya devam ettiğini doğruluyor: modern sistemler bile sıklıkla var olmayan hukuki referanslar sunuyor. Uzmanlar, doğrulama olmadan yapay zekaya güvenmenin kabul edilemez olduğunu, özellikle her hatanın ciddi sonuçlar doğurabileceği hukuki alanda uyarıyor.

Teknolojinin yayılmasıyla birlikte, avukatlar ve düzenleyiciler mahkemelerde yapay zekâ kullanım kurallarının gerekliliğini giderek daha fazla tartışıyor. Uzmanlar, yapay zekânın faydalı bir araç olabileceği konusunda hemfikir — ancak yalnızca sıkı kontrol, şeffaflık ve sonuçlardan kişisel sorumluluk altında.

Önümüzdeki yıllarda yapay zekânın, avukat tutamayacak kişiler için hukuki pratikte yerini bulması muhtemel. Ancak mahkemede resmi olarak tanınması uzun bir yol: yapay zekâyı hukuki çalışmalara emanet etmeden önce, sistem dijital hatalardan adaletin kendisini korumayı öğrenmelidir.