Τα καλύτερα κρασιά της Κύπρου: Κομμανταρία, Αφροδίτη, Μπελλαπάις και αυτόχθονες ποικιλίες σταφυλιών

Η Κύπρος είναι μία από τις αρχαιότερες περιοχές οινοπαραγωγής στον κόσμο, όπου οι παραδόσεις της οινοποιίας χρονολογούνται χιλιάδες χρόνια πίσω. Εδώ ο ήλιος, το ασβεστολιθικό έδαφος και η θαλάσσια αύρα δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για την καλλιέργεια σταφυλιών. Τα κρασιά του νησιού είναι γνωστά για τις αυτόχθονες ποικιλίες, τα μοναδικά αρώματα και την πλούσια ιστορία τους.

• Commandaria
• Aphrodite
• Bellapais
• Κυπριακές ποικιλίες σταφυλιών

Commandaria

Commandaria είναι η υπερηφάνεια της Κύπρου και το αρχαιότερο κρασί στον κόσμο, γνωστό από την εποχή των Σταυροφόρων. Παράγεται από δύο τοπικές ποικιλίες — την λευκή Xynisteri και την κόκκινη Mavro. Τα σταφύλια αποξηραίνονται στον ήλιο, μετατρέποντάς τα σε σταφίδες για να αυξηθεί η περιεκτικότητα σε ζάχαρη. Στη συνέχεια πιέζονται και ζυμώνονται χωρίς προσθήκη αλκοόλ, με αποτέλεσμα ένα πλούσιο, γλυκό επιδόρπιο κρασί με περίπου 16% αλκοόλ.

Η Commandaria έχει την αναγνώριση PDO (Protected Designation of Origin) — Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης. Οι εκλεκτές εκδοχές ωριμάζουν έως και 30 χρόνια, προσδίδοντας στο κρασί βαθιά γεύση και πολύπλοκο άρωμα αποξηραμένων φρούτων, μελιού και καραμέλας. Το κρασί αυτό χρησιμοποιείται συχνά στη Θεία Κοινωνία και θεωρείται εθνικό σύμβολο της Κύπρου. Κάθε χρόνο στα χωριά διοργανώνεται το Φεστιβάλ Commandaria, όπου μπορεί κανείς να δοκιμάσει τα καλύτερα δείγματα του κρασιού.

Aphrodite

Aphrodite είναι ένα λευκό ημίγλυκο κρασί με ελαφριά γεύση και ρομαντική ιστορία. Παράγεται από την ποικιλία Xynisteri, γνωστή για τη φρεσκάδα της και τα αρώματα βοτάνων και εσπεριδοειδών. Το ποτό είναι ιδανικό για το ζεστό κυπριακό κλίμα, σερβίρεται δροσερό και ταιριάζει άψογα με θαλασσινά και φρούτα.

Κατά την παράδοση, κάθε γυναίκα που δοκιμάζει το κρασί Aphrodite λαμβάνει την ευλογία της θεάς της αγάπης και η ευχή της πραγματοποιείται. Σήμερα είναι ένα από τα πιο δημοφιλή ημίγλυκα κρασιά του νησιού και το όνομα «Aphrodite» έχει γίνει συνώνυμο της θηλυκότητας και της κυπριακής γοητείας.

Bellapais

Bellapais είναι ένα εκλεπτυσμένο αφρώδες κρασί, δημιουργημένο προς τιμήν της Μονής Bellapais στην Κερύνεια. Παράγεται από λευκά σταφύλια, συνήθως σε ημίγλυκη έκδοση. Το ποτό έχει χρυσαφένιο χρώμα και ελαφρύ άρωμα εσπεριδοειδών και φρούτων. Η περιεκτικότητα σε αλκοόλ είναι περίπου 11%.

Η Bellapais θεωρείται ένα από τα σύμβολα της κυπριακής οινοποιίας, ενσαρκώνοντας την πνευματική κληρονομιά του νησιού. Οι μοναχοί της μονής ήταν οι πρώτοι που ανέπτυξαν τη συνταγή, και από τότε έχει γίνει δημοφιλές μεταξύ των τουριστών και συλλεκτών.

Κυπριακές ποικιλίες σταφυλιών

Η κυπριακή οινοποιία βασίζεται σε αυτόχθονες ποικιλίες — μοναδικά αμπέλια που αναπτύσσονται μόνο στο νησί. Παρακάτω αναφέρονται οι κύριοι εκπρόσωποι, από τους οποίους παράγονται τα καλύτερα κρασιά της Κύπρου.

Λευκές ποικιλίες

Xynisteri είναι η κύρια λευκή ποικιλία της Κύπρου, ανθεκτική και παραγωγική. Από αυτήν παράγονται ελαφριά ξηρά και ημίγλυκα κρασιά, καθώς και επιδόρπια, συμπεριλαμβανομένης της Commandaria. Το άρωμά της είναι απλό αλλά φρέσκο, με νότες βοτάνων και λεμονιού. Οι καλύτεροι αμπελώνες Xynisteri βρίσκονται σε υψόμετρο 500–600 μ., όπου το κλίμα είναι πιο ήπιο και η γεύση του κρασιού πιο έντονη.

Spourtiko είναι μια σπάνια ποικιλία που καλλιεργείται στα βουνά της Πάφου. Τα σταφύλια είναι χρυσοκίτρινα με λεπτή φλούδα, γι' αυτό και ονομάστηκε «σκάζον». Το κρασί από Spourtiko έχει ελαφρύ ανθικό-εσπεριδοειδές άρωμα και χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ (περίπου 12%). Αυτή η ποικιλία χρησιμοποιείται επίσης ως επικονιαστής για το κόκκινο σταφύλι Maratheftiko.

Morokanella είναι σπάνια ποικιλία με άρωμα λευκών λουλουδιών και φρεσκάδα λεμονιού. Ήταν δημοφιλής κατά την Οθωμανική περίοδο, σήμερα καλλιεργείται μόνο σε λίγα οινοποιεία. Το κρασί από Morokanella έχει ισορροπημένη οξύτητα και ελαφριά μεταλλική επίγευση.

Promara είναι «νωρίς» ποικιλία, ανθεκτική στη ζέστη και στην ξηρασία. Από αυτήν παράγονται αρωματικά κρασιά με νότες πεπονιού, καρπουζιού και εσπεριδοειδών. Η ποικιλία θεωρείται πολλά υποσχόμενη και χρησιμοποιείται ήδη σε πειράματα σύγχρονων κυπριακών οινοποιείων.

Κόκκινες ποικιλίες

Mavro είναι η κύρια κόκκινη ποικιλία της Κύπρου, το όνομά της σημαίνει «μαύρο». Χρησιμοποιείται για απλά τραπεζικά κρασιά και την διάσημη Commandaria. Τα κρασιά Mavro είναι ελαφριά, φρουτώδη, με νότες κερασιού και μπαχαρικών. Το χαρακτηριστικό αυτής της ποικιλίας είναι ότι δεν εμβολιάζεται σε αμερικάνικες ρίζες, καθώς η Κύπρος γλίτωσε από τη φυλλοξήρα που κατέστρεψε τους αμπελώνες της Ευρώπης.

Maratheftiko είναι η υπερηφάνεια των κυπριακών οινοποιών. Τα κρασιά του έχουν έντονο χρώμα, αρώματα τριαντάφυλλου, κερασιού και σοκολάτας, μαλακά τανίνες και υψηλό δυναμικό παλαίωσης. Λόγω των ιδιαιτεροτήτων της επικονίασης, η ποικιλία καλλιεργείται δίπλα στην λευκή Spourtiko. Το Maratheftiko αναγνωρίζεται ως το καλύτερο κόκκινο κρασί της Κύπρου και εξάγεται ενεργά.

Ofthalmo είναι σπάνια ποικιλία, που χρησιμοποιείται συχνά για τη δημιουργία blends με Cabernet Sauvignon. Παράγει ελαφριά κόκκινα και ροζέ κρασιά με μαλακές τανίνες και άρωμα φράουλας και βατόμουρου. Με περιορισμένη άρδευση μπορεί να αναδείξει έντονες γευστικές αποχρώσεις.

Yiannoudi είναι νέα ποικιλία, τυχαία ανακαλυφθείσα στον κήπο ενός Κυπρίου αγρότη ονόματι Γιάννης. Το κρασί Yiannoudi είναι βαθύ, φρουτώδες-πιπεράτο, με καλή δομή και δυναμικό παλαίωσης. Σήμερα η ποικιλία προωθείται ενεργά από τα τοπικά οινοποιεία και γίνεται νέο σύμβολο του κυπριακού κόκκινου κρασιού.

Συμβουλή: Τα καλύτερα κυπριακά κρασιά μπορείτε να τα γευτείτε στις περιοχές Λεμεσός, Πάφος και στα βουνά Τρόοδος, όπου οικογενειακά οινοποιεία οργανώνουν ξεναγήσεις και γευσιγνωσίες.