Κομμανταρία — το θρυλικό κρασί της Κύπρου, αναγνωρισμένο από την UNESCO

Η Κύπρος δεν είναι μόνο ήλιος και θάλασσα, αλλά και η πατρίδα ενός από τα αρχαιότερα κρασιά του κόσμου — της Commandaria. Αυτό το θρυλικό κρασί με χιλιετή ιστορία, που έχει γίνει σύμβολο του νησιού, έχει αναγνωριστεί από την UNESCO ως μέρος της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας. Η Commandaria συνδυάζει το άρωμα του κυπριακού ήλιου, αιώνιες παραδόσεις και την τέχνη των οινοποιών.

• Commandaria — κρασί με χιλιετή ιστορία
• Η ιστορία της Commandaria
• Πώς παράγεται η Commandaria
• Γεύση και άρωμα
• Πού παράγεται η Commandaria
• Commandaria και UNESCO
• Μουσεία της Commandaria
• Συναρπαστικά γεγονότα
• Η Commandaria σήμερα

Commandaria — κρασί με χιλιετή ιστορία

Η Commandaria είναι ένα από τα πιο αυθεντικά και αναγνωρίσιμα κυπριακά κρασιά. Η ιστορία της εκτείνεται σε πάνω από τρεις χιλιάδες χρόνια, και οι οινοποιητικές παραδόσεις μεταφέρονται από γενιά σε γενιά. Αυτό το γλυκό κρασί συνδυάζει τον ήλιο, την υπομονή και την αγάπη των Κυπρίων για τη γη τους.

Η ιστορία της Commandaria

Η παραγωγή κρασιού στην Κύπρο ξεκίνησε ήδη τον 9ο αιώνα π.Χ., όταν το τοπικό «Κυπριακό κρασί» εξάγονταν στην Αίγυπτο και την Ελλάδα. Το σύγχρονο όνομα εμφανίστηκε τον 13ο αιώνα υπό τους Ιππότες του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη (Ιπποτών του Νοσοκομείου), που συλλέγαν σταφύλια κοντά στο φρούριο Κολοσσίου, γνωστό ως La Grande Commanderie.

Από εκεί προέρχεται το όνομα του κρασιού. Ο Ριχάρδος Λεοντόκαρδος, που γιόρτασε εκεί τον γάμο του, χαρακτήρισε την Commandaria «το κρασί των βασιλιάδων και τον βασιλιά των κρασιών». Το 1224, το ποτό διακρίθηκε σε διαγωνισμό κρασιού στη Γαλλία, γεγονός που αναφέρεται στο ποίημα του Henri d’Andeli «La Bataille des Vins». Σήμερα η Commandaria δεν είναι απλώς κρασί, αλλά μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου και διεθνές σύμβολο αυθεντικής οινοποιίας.

Πώς παράγεται η Commandaria

Η Commandaria παράγεται αποκλειστικά από δύο ντόπιες ποικιλίες σταφυλιών — Mavro και Xynisteri. Μετά τη συγκομιδή, οι καρποί στεγνώνονται στον ήλιο, μετατρέποντας τους σε γλυκά σταφύλια. Αυτό αυξάνει τη συγκέντρωση σακχάρων και αρωμάτων. Στη συνέχεια, το κρασί ζυμώνεται και ωριμάζει σε δρύινα βαρέλια για τουλάχιστον δύο χρόνια.

Ορισμένοι παραγωγοί χρησιμοποιούν τη μέθοδο solera, όπου το νέο κρασί προστίθεται μερικώς στο παλιό, δημιουργώντας συνέχεια στη γεύση. Αυτή η διαδικασία καθιστά κάθε εσοδεία μοναδική.

Γεύση και άρωμα

Η Commandaria είναι ένα πλούσιο, κεχριμπαρένιο κρασί με άρωμα σύκων, σταφίδων, μελιού και καραμέλας. Η γεύση του είναι έντονη, με νότες μπαχαρικών, ξηρών καρπών και αποξηραμένων φρούτων. Το αλκοολικό περιεχόμενο συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 15–20%. Η περιεκτικότητα σε ζάχαρη είναι περίπου 200 g/l, προσδίδοντας στο κρασί χαρακτηριστική γλυκύτητα με ελαφρύ τελείωμα.

Σερβίρεται σε θερμοκρασία 12–14°C και ταιριάζει υπέροχα με τυριά, φρούτα, ξηρούς καρπούς και γλυκά.

Πού παράγεται η Commandaria

Το κρασί έχει προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη και μπορεί να παραχθεί μόνο σε δεκατέσσερα χωριά στην περιοχή Τροόδους, συμπεριλαμβανομένων των Silikou, Lania, Afiena και Kolossi. Το υψόμετρο και το ηλιόλουστο κλίμα δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για την ωρίμανση των σταφυλιών.

Κύριοι παραγωγοί: KEO, ETKO, SODAP, LOEL. Κάθε μάρκα προσφέρει τη δική της ερμηνεία της Commandaria — από φρουτώδεις έως καραμελένιες νότες γεύσης.

Commandaria και UNESCO

Στις 10 Δεκεμβρίου 2025, η Commandaria εντάχθηκε επίσημα στον Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Η συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε στη Νέα Δελχί. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει τον ιδιαίτερο ρόλο της Κύπρου στην παγκόσμια οινοποιία.

Η Κύπρος είναι επίσης η μοναδική οινοποιητική περιοχή της ΕΕ που δεν επηρεάστηκε από τη φυλλοξήρα από τα τέλη του 19ου αιώνα. Αυτό καθιστά την Commandaria αντικείμενο ενδιαφέροντος για ιστορικούς και ειδικούς κρασιού σε όλο τον κόσμο.

Μουσεία της Commandaria

Στην Κύπρο μπορείτε να επισκεφθείτε το Μουσείο της Commandaria στο . Εκεί εκτίθενται παλιά βαρέλια, εργαλεία οινοποιίας και πραγματοποιούνται γευσιγνωσίες κρασιού. Επιπλέον, στα εργοστάσια της KEO και της LOEL διοργανώνονται ξεναγήσεις με δυνατότητα δοκιμής του κρασιού απευθείας από τον τόπο παραγωγής.

Συναρπαστικά γεγονότα

• Η Commandaria διαθέτει προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (PDO) και παράγεται αποκλειστικά στην Κύπρο.
• Είναι ένα από τα παλαιότερα κρασιά στον κόσμο που εξακολουθεί να παράγεται χωρίς προσθήκη αλκοόλ.
• Το Φεστιβάλ της Commandaria διεξάγεται ετησίως στο χωριό Lania με γευσιγνωσίες και παραδοσιακές εκδηλώσεις.
• Η Κύπρος συνέβαλε στην αποκατάσταση των γαλλικών αμπελώνων μετά τη φυλλοξήρα, οδηγώντας στη δημιουργία του Διεθνούς Οργανισμού Οινοπαραγωγής (OIV).
• Η Commandaria χρησιμοποιείται συχνά σε εκκλησιαστικές τελετές και σε παραδοσιακούς κυπριακούς γάμους.

Η Commandaria σήμερα

Σήμερα η Commandaria είναι σύμβολο της κυπριακής φιλοξενίας και παραδόσεων. Σερβίρεται στις γιορτές, προσφέρεται στους επισκέπτες και χρησιμοποιείται σε θρησκευτικές τελετές. Το κρασί έχει γίνει επισκέψιμη κάρτα του νησιού, διατηρώντας το άρωμα του ήλιου και την εργασία πολλών γενεών.

Δοκιμάστε την Commandaria κατά τη διάρκεια του ταξιδιού σας στην Κύπρο — αυτό το ποτό θα σας αφηγηθεί την ιστορία του νησιού καλύτερα από οποιονδήποτε οδηγό.

Να θυμάστε: η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ βλάπτει την υγεία σας, και η Commandaria είναι ιδιαίτερα παραπλανητική με την απαλότητά της σε συνδυασμό με υψηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ.