Kıbrıs’ın en iyi şarapları: Commandaria, Aphrodite, Bellapais ve yerli üzüm çeşitleri

Kıbrıs, şarap yapım geleneklerinin binlerce yıl öncesine dayandığı dünyanın en eski şarap bölgelerinden biridir. Burada güneş, kireçli toprak ve deniz esintisi, üzüm yetiştirmek için ideal koşullar yaratır. Adanın şarapları, yerel üzüm çeşitleri, benzersiz aromalar ve zengin tarihleriyle bilinir.

• Commandaria
• Aphrodite
• Bellapais
• Kıbrıs Üzüm Çeşitleri

Commandaria

Commandaria, Kıbrıs’ın gururu ve dünyanın en eski şarabıdır; Haçlılar döneminden beri bilinmektedir. Beyaz Xynisteri ve kırmızı Mavro olmak üzere iki yerel üzüm çeşidinden üretilir. Üzümler, şeker oranını artırmak için güneşte kurutularak kuru üzüm haline getirilir. Daha sonra preslenir ve alkol eklenmeden fermantasyona tabi tutulur; sonuç olarak yaklaşık %16 alkollü yoğun, tatlı bir tatlı şarap elde edilir.

Commandaria, PDO (Protected Designation of Origin) — Korunan Menşe Adı statüsüne sahiptir. Özel versiyonları 30 yıla kadar olgunlaştırılır, bu da şaraba kuru meyve, bal ve karamelli derin bir tat ve karmaşık aroma kazandırır. Bu şarap genellikle ayinlerde kullanılır ve Kıbrıs’ın ulusal simgesi olarak kabul edilir. Her yıl köylerde Commandaria Festivali düzenlenir ve en iyi örnekler tadılabilir.

Aphrodite

Aphrodite, hafif tadı ve romantik bir efsanesi olan beyaz yarı tatlı bir şaraptır. Taze ve otlu, narenciye aromalı Xynisteri üzümünden üretilir. Sıcak Kıbrıs iklimi için idealdir, soğutularak servis edilir ve deniz ürünleri ve meyvelerle mükemmel uyum sağlar.

Efsaneye göre, Aphrodite şarabını tadan her kadın aşk tanrıçasının kutsamasını alır ve gönlündeki dilek gerçekleşir. Bugün ada genelinde en popüler yarı tatlı şaraplardan biridir ve “Aphrodite” adı feminenlik ve Kıbrıs cazibesinin eşanlamlısı olmuştur.

Bellapais

Bellapais, Girne’deki Bellapais Manastırı onuruna üretilen zarif bir köpüklü şaraptır. Genellikle yarı tatlı beyaz üzümden üretilir. Şarabın rengi altın sarısıdır ve hafif narenciye-meyve aroması vardır. Alkol oranı yaklaşık %11’dir.

Bellapais, Kıbrıs şarapçılığının sembollerinden biri olarak kabul edilir ve adanın kültürel mirasını yansıtır. Manastırın keşişleri ilk olarak tarifini geliştirmiştir ve o zamandan beri turistler ve koleksiyoncular arasında popüler olmuştur.

Kıbrıs Üzüm Çeşitleri

Kıbrıs şarapçılığı, yalnızca adada yetişen benzersiz yerel üzümler olan autohton çeşitlere dayanır. Aşağıda, Kıbrıs’ın en iyi şaraplarını veren başlıca çeşitler listelenmiştir.

Beyaz Çeşitler

Xynisteri, Kıbrıs’ın ana beyaz üzüm çeşididir; bakımı kolay ve verimlidir. Hafif kuru ve yarı tatlı şarapların yanı sıra Commandaria dahil tatlı şaraplar için kullanılır. Aroması basit ama tazedir; ot ve limon notaları taşır. En iyi Xynisteri bağları 500–600 m yükseklikte bulunur; burada iklim daha ılımandır ve şarabın tadı daha yoğun hale gelir.

Spourtiko, Paphos dağlarında yetiştirilen nadir bir çeşittir. Üzümleri altın sarısı ve ince kabukludur; bu nedenle adı “patlayan” anlamına gelir. Spourtiko şarabı hafif çiçeksi-citrus aromalı ve düşük alkollüdür (yaklaşık %12). Bu çeşit ayrıca kırmızı üzüm Maratheftiko için dölleyici olarak kullanılır.

Morokanella, beyaz çiçek aromalı ve taze limon notalı nadir bir çeşittir. Osmanlı döneminde popülerdi, günümüzde ise sadece birkaç bağda yetiştirilmektedir. Morokanella şarabı dengeli asiditeye ve hafif mineral bir tat bırakır.

Promara, sıcak ve kuraklığa dayanıklı “erken” bir çeşittir. Kavun, karpuz ve narenciye notalı aromatik şaraplar verir. Bu çeşit gelecek vadeden bir tür olarak kabul edilir ve modern Kıbrıs şarapçılık deneylerinde kullanılmaktadır.

Kırmızı Çeşitler

Mavro, Kıbrıs’ın ana kırmızı çeşididir; adı “siyah” anlamına gelir. Basit sofra şarapları ve ünlü Commandaria için kullanılır. Mavro şarapları hafif, meyvemsi, kiraz ve baharat tonları taşır. Bu çeşidin özelliği, Amerikan kalemlere aşılanmamasıdır; çünkü Kıbrıs, Avrupa bağlarını yok eden filoksera salgınından etkilenmemiştir.

Maratheftiko, Kıbrıs şarapçılarının gururudur. Şarapları yoğun renklidir, gül, kiraz ve çikolata aromalı, yumuşak tanenli ve yüksek olgunlaşma potansiyeline sahiptir. Döllenme özelliklerinden dolayı beyaz Spourtiko yanında yetiştirilir. Maratheftiko, Kıbrıs’ın en iyi kırmızı şarabı olarak kabul edilir ve aktif olarak ihraç edilir.

Ofthalmo, genellikle Cabernet Sauvignon ile harman için kullanılan nadir bir çeşittir. Hafif kırmızı ve rosé şaraplar verir; yumuşak tanenli ve çilek ile ahududu aromalıdır. Sınırlı sulamada yoğun tat notaları açığa çıkarabilir.

Yiannoudi, Kıbrıslı bir çiftçi olan Yannis’in bahçesinde tesadüfen keşfedilen yeni bir çeşittir. Yiannoudi şarabı derin, meyvemsi-baharatlı, iyi yapıya sahip ve olgunlaşma potansiyeline sahiptir. Günümüzde bu çeşit yerel şaraphaneler tarafından aktif olarak tanıtılmakta ve Kıbrıs kırmızı şaraplarının yeni sembolü haline gelmektedir.

İpucu: En iyi Kıbrıs şaraplarını Limassol, Paphos bölgelerinde ve Troodos Dağları’nda tadabilirsiniz; aile şaraphaneleri burada turlar ve tadım etkinlikleri düzenlemektedir.