Bu materyalde geleneksel Kıbrıs içkisi olan zivaniye ile ilgili temel bilgiler derlenmiştir: çeşitleri, üretim özellikleri, tat farkları, tarihi ve kaliteli bir içkiyi nasıl seçeceğiniz hakkında bilgiler.

• Zivani nasıl yapılır
• Zivani çeşitleri
• Ev yapımı zivaniyi nereden alabilirsiniz
• Tarihsel bağlam
• Zivani nasıl içilir
• İyi zivani nasıl anlaşılır
• Bilmeniz gerekenler

Zivani — Kuzey Kıbrıs’ın geleneksel içkisi

Zivani, Kuzey Kıbrıs’ın sembollerinden biridir ve yerel gastronomi kültürünün önemli bir parçasıdır. Yüzyıllardır Kıbrıslılar tarafından üretilen güçlü bir alkollü içkidir. Temel olarak zivani, Gürcü çaçası, Bulgar rakısı veya İtalyan grappası gibi bir üzüm distilatıdır.

Zivani nasıl yapılır

Zivani, şarap üretimi sonrası kalan üzüm posasının damıtılmasıyla elde edilir. Klasik tarifte şunlar kullanılır:

• yerel üzümlerden kalan posalar,

• tatı güçlendirmek için az miktarda üzüm suyu veya genç şarap,

• geleneksel bakır damıtma kazanı.

İşlem şu şekilde gerçekleşir:

1. Posalar doğal yollarla fermente edilir.

2. Daha sonra karışım bakır aparatlar (kazalar) ile damıtılır.

3. İlk damıtım özellikle güçlüdür ve en çok değer verilen kısmıdır.

Bakır kazanlar ve yerel üzümler sayesinde zivani zengin ve tanınabilir bir lezzet kazanır.

Zivani çeşitleri

Kuzey Kıbrıs’ta içkinin birkaç çeşidi bulunur:

Endüstriyel

Hemen her mağazada satılır.

• Fiyat: 0,7 L için 120 TL’den başlayan

• Alkol oranı: %45–49

• Çeşitler:

  • klasik şeffaf,

  • “altın” (olgunlaştırılmış),

  • aromalı (otlar ve baharatlarla).

Ev yapımı

Daha güçlü, aromatik ve tat açısından çok daha çeşitli.

• Alkol oranı: %50–70, bazen daha yüksek

• Malzemeler: sadece üzüm değil, diğer yerel meyveler de

• Popüler tatlar:

  • kayısı,

  • dut,

  • kaktüs (enginar inciri meyvelerinden),

  • ahududu,

  • nar,

  • incir,

  • karışık meyve likörleri.

Ev yapımı zivani genellikle etiketlenmemiş 1 litrelik plastik şişelerde satılır — Kıbrıs köylerinin klasiğidir.

Ev yapımı zivaniyi nereden alabilirsiniz

Ev yapımı zivani en sık şu yerlerde satılır:

• köylerde,

• çiftliklerde,

• özel şarap üreticilerinde,

• yol kenarındaki dükkanlarda, özellikle şarap üretim bölgelerinde.

En bilinen noktalardan biri, Lefke köyünün arkasında, Swan of Soli restoranının yakınındadır. Burada nadir meyve çeşitleri de dahil olmak üzere 15’ten fazla ev yapımı zivani bulabilirsiniz.

Tarihsel bağlam

Zivani, Kıbrıs’ta Venedik Cumhuriyeti döneminde (14.–16. yy) üretilmeye başlanmıştır. İçki, köylü evlerinin bir parçasıydı: şarap üretimi yaygındı ve zivani, üzümleri atık bırakmadan tamamen kullanmanın bir yolu oldu.

Zamanla içki, yerel geleneklerin önemli bir unsuru haline geldi:

• Bayramlarda sunuldu,

• Kışın ısınmak için kullanıldı,

• Ev ilaçları olarak uygulandı — örneğin soğuk algınlığı veya kas ağrısı için ovma amaçlı.

Bu uygulama günümüzde de devam etmektedir.

Zivani nasıl içilir

Geleneksel olarak içki şunlarla tüketilir:

• düz olarak, küçük bardaklarda,

• soğutulmuş, özellikle yazın,

• meze ile — kızartılmış hellim, zeytin veya sujukos sosis gibi atıştırmalıklarla.

Kışın zivani bazen hafifçe ısıtılarak servis edilir.

İyi zivani nasıl anlaşılır

Kaliteli içkinin işaretleri:

• şeffaflık (klasik versiyonda),

• temiz üzüm aroması,

• keskin kimyasal koku yokluğu,

• yumuşak ama güçlü bir aftertaste,

• tatlılık yokluğu (gerçek zivani tatlandırılmaz).

Ev yapımı çeşitler daha güçlü ve aromatik olabilir, ancak tadı her zaman doğaldır.

Bilmeniz gerekenler

Zivani karaktere ve zengin bir tarihe sahip bir içki olmasına rağmen oldukça güçlüdür. Özellikle ev yapımı versiyonları denerken, alkol oranı %60–70’i aşabileceği için ölçülü tüketilmelidir.